Bij 95% van de vrouwen die een Pfizer- of Moderna-vaccinatie kregen, werden antistoffen in de moedermelk gevonden. Onderzoekers van Amsterdam UMC vergeleken het effect van deze mRNA-vaccins met dat van de vector-vaccins AstraZeneca en Janssen. Van de vrouwen die een vector-vaccin kregen, had 50% antistoffen in de moedermelk. Ook de concentratie antistoffen was hoger na een Pfizer- of Moderna-vaccin.

De resultaten van deze studie zijn gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift JAMA Pediatrics en in een tijdschrift dat onderdeel is van The Lancet. Ook verscheen er een podcast over dit onderwerp. Onderzoekers Hannah Juncker en Britt van Keulen vertellen meer over dit onderzoek en wat de resultaten betekenen voor moeder en kind.

Waarom hebben jullie dit onderzocht?

Uit ons eerder onderzoek wisten we al dat moedermelk van vrouwen die een covid-19-infectie hebben doorgemaakt, antistoffen tegen het coronavirus bevat. Je verwacht dan ook een antistofrespons na vaccinatie, maar dat was nog niet aangetoond. Bovendien wilden we weten of het uitmaakt welk vaccin een moeder krijgt. Misschien is het ene vaccin effectiever dan het andere. Dat is belangrijke kennis, omdat pasgeboren kinderen niet gevaccineerd worden tegen het coronavirus en voor hun bescherming dus grotendeels afhankelijk zijn van de antistoffen van hun moeder.

Pfizer of Moderna geeft dus het best resultaat. Maar wie zegt dat die antistoffen ook bij kind terecht komen?

Dat weten we inderdaad niet zeker, want we hebben de kinderen niet onderzocht. Maar het is wel heel aannemelijk dat deze antistoffen bij het kind terecht komen en bescherming bieden. Eerdere studies hebben aangetoond dat antistoffen in de moedermelk niet worden opgenomen in het bloed van het kind, maar hun werk doen op de slijmvliezen. De antistoffen vormen een beschermend laagje op de slijmvliezen van de luchtwegen. Hierdoor kan een virus het lichaam niet binnendringen en wordt het kind dus niet ziek.

Hoe lang nadat een moeder gevaccineerd is, blijven die antistoffen in moedermelk? Dus hoe lang kan een kind ervan profiteren?

Ze zitten in ieder geval een paar maanden in de melk. Wel neemt de concentratie antistoffen na verloop van tijd af, net zoals dat gebeurt in het bloed. Vandaar dat een boostervaccinatie ook voor vrouwen die borstvoeding geven belangrijk kan zijn.

Wat betekent jullie studie voor vrouwen die borstvoeding geven of zwangeren die van plan zijn dat te gaan doen?

Voor beide groepen geldt: Laat je vaccineren. Dus ook als je al bevallen bent, borstvoeding geeft en nog niet gevaccineerd bent, is het zinvol om dat snel toe doen. Met een vaccin bescherm je niet alleen jezelf, maar ook je kind. En een mRNA-vaccin zoals Pfizer of Moderna werkt dan het best. Overigens krijgt in Nederland iedereen tegenwoordig een mRNA-vaccin als booster aangeboden.

Maakt het voor de bescherming van het kind uit hoe je je moedermelk aanbiedt? Werken de antistoffen nog als je de melk eerst invriest en daarna opwarmt?

Het beste is om het kind direct aan de borst te laten drinken of net gekolfde melk te geven. Invriezen van de melk is geen probleem voor de antistoffen, maar als je de melk erg verhit gaan de antistoffen stuk. Wij hebben verschillende pasteurisatie-technieken bekeken. Hierbij zagen we dat de werking van de antistoffen afneemt als de melk gedurende een half uur op 60 graden werd verhit. Pasteurisatie met behulp van hoge druk had geen invloed op de werking van de antistoffen.

Foto: Shutterstock
Tekst: Edith van Rijs