Volgens de richtlijnen moet je een blaasontsteking onder andere vaststellen door een beetje urine te onderzoeken op bepaalde bacteriën. Bij ouderen worden die bacteriën vaak gevonden terwijl ze geen infectie veroorzaken. Aangezien de klachten die met een blaasontsteking gepaard gaan vaag en vrij algemeen zijn, is het lastig om te achterhalen of de aanwezigheid van de bacteriën daadwerkelijk betekent dat er sprake is van een infectie. Dat leidt tot het onterecht voorschrijven van antibiotica. Wat weer kan zorgen voor meer antibiotica-resistentie in verzorgingstehuizen, waar een zeer kwetsbare groep ouderen zit.
De PROGRESS-studie wil deze problematiek aanpakken. Doel is om een geschikte point-of-care test te vinden, een laboratoriumtest die een speciaal getrainde zorgverlener naast of in de buurt van het bed van de oudere kan uitvoeren. Dat moet onnodig antibioticagebruik terugdringen.
Wereldwijd probleem
“Resistentie is een wereldwijd probleem aan het worden. Dat is te wijten aan verkeerd en overmatig gebruik van antibiotica bij mensen en dieren. Hierdoor zijn bacteriën ontstaan waarop de medicijnen waar we ze mee bestrijden geen vat meer hebben”, zegt professor Menno de Jong van Amsterdam UMC, hoofdonderzoeker van PROGRESS. “Daarom is het van belang dat we goede diagnostische tests hebben voor alle patiënten, vooral voor het toenemend aantal ouderen en voor bejaarden in verzorgingstehuizen.”
Het project dat De Jong leidt, bestaat uit twee studies. De eerste zal twee point-of-care tests met elkaar vergelijken om te zien welke het best een blaasontsteking kan vaststellen. Studie nummer twee gaat evalueren of de uitverkoren test het onnodig voorschrijven van antibiotica vermindert.
Vaak nog andere medicijnen
Juist bij ouderen in verzorgingstehuizen komt het nauw dat ze de juiste medicatie krijgen, zegt professor Frank van Leth van AIGHD, het Amsterdam Institute of Global Health and Development. “Ouderen hebben vaak nog andere medicijnen voor leeftijdgebonden aandoeningen als hoge bloeddruk, beroerte en diabetes. Zij lopen risico dat de antibiotica gaat interfereren met de middelen die ze al slikken. “Bovendien hebben ze vanwege hun leeftijd een grotere kans op langere en meer ernstige bijwerkingen. Het is daarom belangrijk dat ze de goede medicijnen voorgeschreven krijgen, of zelfs geen als dat verantwoord is.”
World Antibiotic Awareness Week
Aan het project doen momenteel elf verzorgingstehuizen mee in de regio’s Amsterdam en Utrecht. Daar zullen er nog meer bij komen. Eind 2020 zal het werk afgerond zijn. Parallel aan de onderzoeken werkt het team samen met lokale zorgverleners om te bepalen hoe de test het best in de dagelijkse werkzaamheden kan worden opgenomen, als deze succesvol blijkt.
Deze week is het World Antibiotic Awareness Week, gericht op het terugdringen van de toenemende antibiotica-resistentie.
