Alzheimer wordt gekenmerkt door stapeling en samenklontering van de eiwitten amyloid en tau in de hersenen. Het medicijn Aducanumab lost de stapeling van het eiwit amyloid op en vermindert de samenklontering ervan. Hiermee vertraagt het ziekteproces in tegenstelling tot de huidige medicijnen die slechts symptoombestrijders zijn. Aducanumab is een eerste stap op weg naar het ontwikkelen van medicijnen en mogelijke combinaties van medicijnen om alzheimer uiteindelijk te bestrijden. Het is nog niet de oplossing voor iedere patiënt met alzheimer. Een kleine groep patiënten komt er maar voor in aanmerking. Deze goedkeuring is een signaal dat het daadwerkelijk mogelijk is om iets te doen aan de hersenschade die ontstaat door alzheimer.
Wereldwijde studie
Amsterdam UMC was betrokken bij het onderzoek naar het medicijn Aducanumab dat ten grondslag ligt aan deze beslissing van de FDA. Bij Brain Research Center, partner van Alzheimercentrum Amsterdam, werden 34 patiënten met milde cognitieve stoornissen (MCI) of beginstadium van de ziekte van Alzheimer behandeld. Wereldwijd deden in totaal bijna 3300 patiënten mee aan deze studie.
Nederlandse zorgsysteem voorbereiden
Veel patiënten en hun naasten willen weten wanneer het middel in Nederland op de markt komt. De uitspraak van de FDA staat los van de toelating tot de Europese markt. Hiervoor is goedkeuring nodig van de EMA (European Medicines Agency), die zich momenteel buigt over de aanvraag. Als de EMA de lijn van de FDA volgt, zijn er nog belangrijke vragen te beantwoorden. Zoals wie komt in Nederland voor het medicijn in aanmerking en hoe wordt de behandeling hier straks aangeboden . Het landelijke ABOARD-project dat in april dit jaar van start is gegaan, zet de eerste stappen om het Nederlandse zorgsysteem voor te bereiden. In ABOARD bundelen meer dan dertig partners hun krachten, waaronder de vijf Nederlandse alzheimercentra en Alzheimer Nederland. Publieke en private partijen uit de gehele kennisketen werken samen: van universiteiten tot zorg- en kennisinstellingen, maatschappelijke organisaties en bedrijven.
Reacties in de media
Maar niet alle experts staan te juichen, kopte de Volkskrant, dat een aantal kritische wetenschappers citeerde onder wie neuroloog en alzheimeronderzoeker Pim van Gool van Amsterdam UMC. In het artikel noemt hij de goedkeuring door de FDA het resultaat van een ‘ongetwijfeld enorm machtige’ politieke en economische lobby.
Niels Prins, neuroloog en directeur van Brain Research Center is in dezelfde krant weer positiever:” Dit is groot en goed nieuws.” Hij noemt de goedkeuring door de FDA verrassend omdat de adviescommissie negatief was en dat advies wordt meestal opgevolgd.
Philip Scheltens is in tv-programma Op 1 enthousiast: “Het bijzondere van dit medicijn is dat het de ziekte in de basis aanpakt en echt opruimt. Een aantal patiënten was na een paar maanden schoon. Deze ontwikkeling laat zien dat hopen mag en hopen móet”.
Alle experts zijn het over één ding eens: dit is pas een begin en verder onderzoek is nodig.
Meer informatie:
FDA's decision to approve
ABOARD-project
Tekst: Melanie Bemer
