Om goed beschermd te zijn tegen het coronavirus, is het bij 3 van de 4 in Nederland geregistreerde vaccins noodzakelijk om ze twee keer toe te dienen. Het vaccin van Janssen is het enige waarbij slechts één prik voldoende bescherming geeft. Maar omdat nieuwe varianten van het coronavirus de kop opsteken en de bescherming die vaccins bieden mogelijk afneemt, rees de vraag of een aanvullende vaccinatie na één Janssen prik noodzakelijk is. Daarom sloegen de 4 academische ziekenhuizen (Amsterdam UMC, UMC Groningen, Leiden UMC en het Erasmus MC Rotterdam) de handen ineen voor de SWITCH-studie.
Antistoffen en afweercellen
Zorgmedewerkers uit de verschillende academische ziekenhuizen, die in het voorjaar van 2021 een eerste vaccinatie kregen met het Janssen-vaccin, is gevraagd om mee te doen aan SWITCH. De deelnemers kregen na loting een booster met Janssen, Moderna, Pfizer of geen booster. In de studie is gekeken naar de effecten van de verschillende boostervaccins op de afweerreactie: hoeveel antistoffen en afweercellen tegen het coronavirus maakt het lichaam aan? Antistoffen zijn belangrijk om infectie met corona te voorkomen, terwijl afweercellen ervoor zorgen dat het virus wordt opgeruimd zodra het ons lichaam binnendringt. “Uit dit onderzoek blijkt dat de afweer het meest effectief wordt versterkt na boostervaccinatie met een mRNA-vaccin van Pfizer of Moderna”, zegt Bram Goorhuis, internist-infectioloog bij Amsterdam UMC.
Boosten tegen ernstige ziekte
Ondanks dat de bescherming acceptabel was, waren de hoeveelheden antistoffen tegen corona na één prik met Janssen lager dan na twee vaccinaties met een mRNA-vaccin. Vanwege de opkomst van varianten van het coronavirus is een aanvullende prik na één shot Janssen dus belangrijk, stellen de onderzoekers. Arts-onderzoeker Roos Sablerolles van Erasmus MC vult aan: “Toekomstige studies zullen de toegevoegde waarde van boosten tegen ernstige ziekte moeten aantonen. In de discussie over de noodzaak van boostervaccinatie moet rekening worden gehouden met de doelgroep, circulatie van varianten en de wereldwijde ongelijkheid in toegang tot vaccins. Boosten met een beschikbaar vaccin is beter dan niet-boosten.”
De SWITCH-studie is een gerandomiseerde gecontroleerde studie onder 461 gezondheidswerkers die in mei of juni 2021 een Janssen-vaccin hebben gekregen. Het onderzoek heeft als basis gediend voor het maken van beleid door de gezondheidsraad en het landelijke Outbreak Management Team (OMT). De studie is financieel mogelijk gemaakt dankzij een bijdrage van ZonMw.
Foto: Shutterstock
