Internist-infectioloog Joost Wiersinga gaat met een subsidie van 1,3 miljoen euro van NWO/ ZonMw onderzoek doen naar therapie met monoklonale antistoffen bij covid-19. De inzet van antistoffen is een doorbraak in de behandeling van patiënten met een hoog risico op een ernstig beloop van covid-19 met name voor patiënten met een verslechterd immuunsysteem waarbij een vaccin onvoldoende beschermt.

Het covid-19 virus zal vermoedelijk ook komende jaren elke winter tot een piek in ziekenhuisopnamen leiden. Het bereiken van groepsimmuniteit is lastig als een behoorlijk aantal mensen niet gevaccineerd wil worden. Beperkte groepsimmuniteit is een probleem voor patiënten die risico hebben op een ernstig verloop van een infectie o.a. bij een verslechterd immuunsysteem. Dit kan worden veroorzaakt door medicijnen die het immuunsysteem onderdrukken, bijvoorbeeld bij de behandeling van reumatoïde artritis, de ziekte van Crohn, of na een beenmerg- of niertransplantatie. Zelfs bij de meest effectieve vaccins wordt vaak een verminderde of zelfs geen reactie van het afweersysteem gezien bij deze patiënten. Deze groep mensen heeft dus, ondanks een vaccinatie, een verhoogd risico op een SARS-CoV-2 infectie met vaak een ernstiger ziekteverloop en een grotere kans op overlijden. Zo is er behoefte aan een goed covid-19 specifiek geneesmiddel om kwetsbare patiënten te beschermen. Uit drie grote klinische studies blijkt dat het risico op ziekenhuisopname of dood 70 tot 85% lager is als je monoklonale antilichamen vroeg in het ziekteproces toedient.

Cohortstudie

Samen met internist-infectioloog Godelieve de Bree leidt Joost Wiersinga de nationale cohortstudie ‘TURN-COVID’ om het gebruik van antistoffen als therapie tegen Covid-19 te onderzoeken. Doel van de studie is om het gebruik, de effectiviteit, veiligheid en kosten van de verschillende antistoftherapieën in kaart te brengen. Daarnaast willen zij een landelijk platform creëren om toekomstige nog niet geregistreerde therapieën te evalueren. Zo verkrijgen ze informatie over patiënten in Nederland die behandeld gaan worden met neutraliserende monoklonale SARS-CoV-2 antilichamen.

Voor deze studie wordt samengewerkt met verschillende wetenschappelijke (beroeps)verenigingen: de Nederlandse Federatie voor Nefrologie (NFN), Nederlandse Vereniging voor Medische Oncologie (NVMO), Nederlandse Vereniging voor Hematologie (NVvH), Nederlandse Vereniging van Artsen voor Longziekten en Tuberculose (NVALT), Nederlandse Vereniging van ZiekenhuisApothekers (NVZA), Stichting Werkgroep Antibiotica Beleid (SWAB), Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU), Sanquin, Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en patiëntenvertegenwoordigers (Werkgroep Long COVID Nederland).

Tekst: Charlotte Nuijten
Foto: Shutterstock