Onderzoekers van Amsterdam UMC hebben twee wetenschappelijke artikelen ingetrokken nadat bij controle bleek dat er fouten zijn opgetreden bij de bewerking van data voor de ontwikkeling van nieuwe bloed-analysemethodes. De conclusies van de gepubliceerde artikelen komen daarmee op losse schroeven te staan. Het ging om studies naar de ontwikkeling van twee bloedtesten, een voor reumatoïde artritis en een voor een galwegziekte.

Het eerste artikel is gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift Annals of the Rheumatic Diseases; het andere artikel in het tijdschrift Hepatology.

Controle onderzoeksgegevens

De publicatie in Annals of the Rheumatic Diseases ging over de ontwikkeling van een analysemethode om in een vroeg stadium reumatoïde artritis te kunnen voorspellen met een bloedmonster. Tijdens vervolgstudies constateerden de onderzoekers dat de klinische gegevens niet overeenkwamen met de originele bloedmonsters van de betreffende proefpersonen. Na uitgebreide controle bleek dat bepaalde gegevens niet correct in de databestanden stonden en dat de eerder gevonden relatie tussen bloedwaarden en de kans op reumatoïde artritis niet kon worden bevestigd. Hierop hebben de onderzoekers het tijdschrift verzocht de publicatie in te trekken.
De publicatie in het tijdschrift Hepatology was deels gebaseerd op dezelfde analysemethode. Dat artikel gaat over de mogelijkheden om met de bloedtest de zogeheten IgG4-gerelateerde ziekte, een ziekte van het afweersysteem, aan te tonen. Ook hier hebben de onderzoekers het tijdschrift verzocht de publicatie in te trekken.

Nader onderzoek

Amsterdam UMC heeft een melding gedaan bij de IGJ. De IGJ heeft geconcludeerd dat patiënten geen nadeel hebben ondervonden van de uitkomsten van de op het artikel in Hepatology gebaseerde test en heeft de melding afgesloten. Resultaten uit het reuma-artikel werden niet gebruikt in de patiëntenzorg.
Amsterdam UMC heeft daarnaast door een interne commissie laten onderzoeken wat er precies is gebeurd en of er mogelijk sprake was van opzet. Dat onderzoek bevestigde dat er data niet correct in de bestanden stonden. Opzet kon niet worden aangetoond.
Het Landelijk Orgaan Wetenschappelijke Integriteit (LOWI) oordeelde onlangs dat het interne onderzoek van Amsterdam UMC zorgvuldiger had gemoeten. Het LOWI adviseerde daarom om het onderzoek te heropenen. Amsterdam UMC heeft hier gevolg aangegeven en de commissie wetenschappelijke integriteit van de UvA verzocht dit onderzoek uit te voeren. Zodra het onderzoek is afgerond, zal Amsterdam UMC de uitkomst daarvan melden.