De CAESAR-onderzoeksgroep van Amsterdam UMC ontwikkelde een AI-tool die automatisch levertumoren laat zien op CT-scans van patiënten met naar de lever uitgezaaide darmkanker. Dit geeft artsen snel inzicht in de grootte van de tumoren. Dat de tool nu in de dagelijkse praktijk van de arts wordt onderzocht is goed nieuws, veel AI-tools blijven namelijk in de ontwikkelfase steken. Onderzoeker Michiel Zeeuw legt uit hoe deze software tot stand is gekomen.

Zeeuw: “Darmkanker is een van de meest voorkomende kankersoorten. Bij meer dan de helft van de patiënten worden uitzaaiingen in de lever gevonden en bijna al deze patiënten krijgen chemotherapie als onderdeel van hun behandeling. Het meten van het effect van chemotherapie is van cruciaal belang. Tot nu toe werden deze metingen handmatig uitgevoerd door radiologen, door vóór en na een behandeling het verschil in diameter van de levertumoren handmatig op CT-scans te meten. Deze manier van werken is tijdrovend en niet altijd even nauwkeurig. Daarnaast kan alleen het verschil in diameter gemeten worden en niet het verschil in tumorvolume. De nieuwe AI-tool kan dit straks allemaal wel en tekent de tumoren ook nog eens automatisch in op de CT-scans.”

Met de hand

Binnen de CAESAR-onderzoeksgroep wordt nauw samengewerkt tussen chirurgen, radiologen, oncologen en datawetenschappers. Het idee voor de ontwikkeling van de AI-tool ontstond binnen de CAESAR-onderzoeksgroep. De software werd getraind met bijna 100 CT-scans van patiënten, waarop de levertumoren met de hand zijn ingetekend. Het model is door datawetenschappers Jacqueline Bereska en Luuk Wagenaar ontwikkeld.

Implementatie in de dagelijkse praktijk

AI-toepassingen voor de zorg blijven vaak in de ontwikkelingsfase steken. Want als het niet lukt om ze naadloos op te laten gaan in de bestaande werkwijze van artsen en verpleegkundigen, worden ze in de dagelijkse praktijk vaak niet gebruikt. “Een cruciale stap in de ontwikkeling van deze AI-tool was dan ook de implementatie in de software die radiologen dagelijks gebruiken om onderzoeken te beoordelen”, aldus Zeeuw.

Beslissing juiste behandeling

De AI-tool kan de patiëntenzorg aanzienlijk verbeteren. Allereerst biedt de tool radiologen een nauwkeurigere en snellere manier om tumoren te beoordelen en het effect van chemotherapie te beoordelen Dit kan artsen helpen bij het nemen van beslissingen over de juiste behandeling. Want ook als de tool laat zien dat een behandeling niet voldoende aanslaat, verbetert deze kennis de kwaliteit van de zorg voor deze patiënt; die hoeft dan immers niet onnodig door te gaan met de behandeling. De hoop is dat op langere termijn de AI-tool ook kan bijdragen aan het selecteren van patiënten voor operaties. Hoewel dit op korte termijn nog niet kan, is de toekomst veelbelovend.

De AI-tool is ontwikkeld met steun van KWF en Stichting Cancer Center Amsterdam.

Fotografie: Shutterstock