De Veni is een persoonsgebonden wetenschappelijke beurs die jaarlijks wordt toegekend. De Veni-beurs maakt deel uit van het NWO-Talentprogramma en richt zich op onderzoekers die recent gepromoveerd zijn. In totaal kende NWO 174 Veni-beurzen toe aan een selectie van excellente onderzoekers. Voor Amsterdam UMC zijn in deze ronde de winnaars:
Thomaz Bastiaanssen
Examining microbiome-immuno-metabolic pathways in depressive and anxiety disorders
Onze darmbacteriën spelen een belangrijke rol in mentale gezondheid, maar hoe precies is onbekend. Door een nieuwe database te bouwen leert dit onderzoek welke bacteriën een rol spelen bij depressie en angst, wat die rol precies is, hoe ze die rol uitvoeren en hoe we uiteindelijk onze darmbacteriën gezond kunnen houden.
Fons van den Berg
Darmflora bij acute alvleesklierontsteking; een potentieel nieuw medicijn?
Darmbacteriën spelen een belangrijke rol bij het ontstaan van ernstige complicaties van ernstige alvleesklierontsteking, zoals infecties en orgaanfalen. Hoe dit precies werkt, weten we nog niet. Dit onderzoek laat zien welke interacties tussen pathogeen en patiënt belangrijk zijn en hoe dit in de toekomst gebruikt kan worden om te voorkomen dat patiënten ernstig ziek worden.
Nick van Es
Hart- en vaatziekten door immunotherapie
Checkpointremmers zijn een effectieve vorm van immunotherapie die door veel patiënten met kanker gebruikt worden. Er zijn echter toenemende zorgen over het verhoogde risico op hart- en vaatziekten door gebruik van deze medicijnen. In dit onderzoek wordt de oorzaak onderzocht alsmede manieren om het risico te verlagen.
Helga Haberfehlner
Multimodal learning for automated assessment and monitoring of dystonia in childhood Dystonie is een hersenaandoening met onvrijwillige bewegingen en houdingen. De symptomen kunnen verergeren door stress, emoties en pijn, waardoor beoordeling en monitoring uitdagend is. Met video's en draagbare sensoren, en AI-analysetechnieken wordt een eenvoudig toepasbare methode ontwikkeld voor geautomatiseerde en frequente thuismonitoring. Dit kan bijdragen aan een optimale behandeling van dystonie.
Patrick de Jonge
On bacteriophage evolution and ecology in the human gut
Bacteriofagen zijn virussen die bacteriën infecteren. Er zitten triljoenen bacteriofagen in de menselijke darmen. Onderzoekers gaan de evolutie van darmbacteriofagen bestuderen, vooral na verstoringen zoals operaties, om inzicht te krijgen in hun ontwikkeling voor toekomstige klinische toepassingen en medische ingrepen.
Stijn Meijnikman
Endogeen ethanol in leverziekte
Bij patiënten met steatotische leverziekte wordt abnormaal veel alcohol in de darmen geproduceerd, wat schadelijk kan zijn voor zowel de darmen als de lever en andere delen van het lichaam.. Het project onderzoekt hoe deze alcohol bijdraagt aan de vorming van ouderdomscellen in de darmen, die ontstekingsreacties in het lichaam kunnen veroorzaken. Met studies in zowel muizen als mensen worden interventies uitgevoerd die de alcoholproductie in de darm verminderen en deze ouderdomscellen opruimen.
Anna Pees
Racing against the clock – Development of new labelling strategies for short-lived PET radionuclides
Met positron emissie tomografie (PET) kijken onderzoekers met radioactieve moleculen (tracers) en een scanner in het lichaam van een patiënt om ziekten op te sporen en te bestuderen. De methoden om de tracers te synthetiseren zijn echter nog steeds beperkt, wat betekent dat bepaalde ziekten nog niet kunnen worden opgespoord of bestudeerd. Dit onderzoeksproject wil dit probleem aanpakken door nieuwe synthesestrategieën te ontwikkelen voor PET-tracers met een kortlevend radionuclide, zuurstof-15.
Marry Smit
Picture perfect ventilation: Lung imaging for personalized treatment of acute respiratory distress syndrome
Ongeveer 1 op de 3 patiënten met acute longschade overleeft de intensive care niet. Gepersonaliseerde beademing op basis van longfoto's kan overlevingskansen flink vergroten, maar beoordeling is nu te lastig. Smit ontwikkelt een handig hulpmiddel om longfoto’s automatisch en beter te analyseren en onderzoekt hoe gepersonaliseerde beademing helpt, waardoor gepersonaliseerde beademing en de toepassing ervan op de intensive care, aanzienlijk verbeterd worden.
Vera Wiersma
Ongelukkige relatie: comorbide pathologieën in de ziekte van Alzheimer
De ziekte van Alzheimer is de meest voorkomende oorzaak van dementie. Het eiwit tau en eiwitfragment Aβ vormen afwijkende klonten in de hersenen van Alzheimerpatiënten. Bij de helft van de patiënten hoopt ook het eiwit TDP-43 zich op, wat de achteruitgang versnelt. Dit onderzoek maakt gebruik van hersenweefsel en neurale celkweekmodellen om de oorsprong hiervan te bepalen, een belangrijke stap naar het ontwikkelen van gepersonaliseerde medicijnen.
Josjan Zijlmans
Getraumatiseerde jongeren helpen praten met psychedelica
Posttraumatische-stressstoornis bij jongeren kan levenslange gevolgen hebben als het niet behandeld wordt. Huidige therapieën helpen niet altijd, omdat praten over trauma moeilijk is. Deze studie onderzoekt of therapie met psychedelica geschikt is voor adolescenten, hoe het hen kan helpen, en of de effecten verschillen van die bij volwassenen.
Foto: Adobe Stock
