Reizigers die ziek thuiskomen in Europa van bestemmingen over de hele wereld, leveren belangrijke informatie over besmettelijke ziekten die ze tijdens hun reizen hebben opgepikt. Voor de eerste keer zijn gegevens van 100 duizend reizigers verzameld en gepubliceerd in een artikel in The Lancet Regional Health - Europe, dat vrijdag is verschenen. De reizigers voorspellen de opkomst van besmettelijke ziekte in de tropen, zoals zika en knokkelkoorts goed.

De bundeling van de gegevens komt van hoogleraar Tropische Geneeskunde Martin Grobusch, hoofd van het Centrum voor Tropische Geneeskunde en Reisgeneeskunde van Amsterdams UMC. Met zijn team en collega's uit heel Europa heeft hij de meest uitgebreide rapportage van geïmporteerde infectieziekten door reizigers ooit voor zijn rekening genomen.

Al meer dan twintig jaar worden gegevens over reis-gerelateerde infecties die zich in Europa voordoen, verzameld binnen EuroTravNet. Dat is een samenwerking tussen 25 Europese reisklinieken, waarvan de meeste gekoppeld zijn aan academische ziekenhuizen. Het artikel vat de bevindingen samen over meer dan 100 duizend zieke teruggekeerde reizigers, van wie 10 procent migranten, die tussen 1998 en 2018 zijn gediagnosticeerd en behandeld.

Sentinel surveillance
"In de afgelopen decennia heeft in vakkringen zo genoemde sentinel surveillance zich ontwikkeld tot een belangrijk instrument om trends in de veranderende epidemiologie van besmettelijke ziekten wereldwijd vast te leggen en te analyseren. Het helpt artsen bij het diagnosticeren en behandelen van hun patiënten en informeert de volksgezondheidsinstanties over trends van geïmporteerde besmettelijke ziekten", aldus Grobusch.
Acute en chronische diarree zijn de meest voorkomende reden om een arts te bezoeken na de terugreis. Malaria, die meer dan 5 procent van alle patiënten uitmaakt, blijft de meest voorkomende parasitaire ziekte bij teruggekeerde reizigers. Het risico om te sterven aan een geïmporteerde infectieziekte, als deze snel wordt gediagnosticeerd en behandeld, is over het algemeen beperkt. Van de 100 duizend teruggekeerde reizigers zijn er in 20 jaar 44 overleden (0,04 procent). Malaria is de meest voorkomende doodsoorzaak.

Infecties door insecten
Een andere uitkomst van het artikel is dat er in de loop der jaren een snelle toename bij teruggekeerde reizigers werd gezien van zogenaamde infecties door insecten, namelijk knokkelkoorts, chikungunya, en recentelijk zika. Een tweede belangrijke conclusie is dat er de afgelopen twintig jaar veel meer mensen door dieren zijn gebeten. De betrokken dieren, voornamelijk door zwerfhonden en -katten, hebben veel reizigers besmet met hondsdolheid. Deze patiënten hebben een dure en stressvolle behandeling nodig als ze niet zijn gevaccineerd. Deze bevinding illustreert hoe informatie van terugkerende reizigers helpt bij het verbeteren van het advies van reizigersartsen aan mensen die zich op hun reis voorbereiden.