Corona heeft geleid tot veel maatschappelijk en sociaal ontwrichtende maatregelen. Die hadden echter een positieve bijvangst: andere besmettelijke infectieziekten namen enorm af. Dit vermoeden is nu voor het eerst met gedegen cijfers aangetoond via een deze week gepubliceerd artikel in The Lancet Digital Health. Sinds het invoeren van lockdown-maatregelen is wereldwijd het aantal gevallen van ernstige bacteriële infecties drastisch afgenomen.

Voor deze studie heeft het Nederlands Referentielaboratorium voor Bacteriële Meningitis, gehuisvest in Amsterdam UMC, de cijfers voor Nederland aangeleverd. “Je ziet een spectaculaire daling bij de onderzochte infecties. In alle deelnemende landen”, zegt Nina van Sorge, hoofd van het referentielaboratorium. “Dit maak ik waarschijnlijk nooit meer mee.”

De onderzoekers, onder leiding van Angela Brueggemann van de Universiteit van Oxford uit Groot-Brittannië, keken naar drie besmettelijke bacteriën die vooral via de luchtwegen worden overgedragen: Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae en Neisseria meningitidis. Zoals de woorden al zeggen: het gaat om de belangrijkste veroorzakers van ernstige infecties zoals longontsteking, bloedvergiftiging (sepsis) en hersenvliesontsteking (meningitis).

26 landen

Laboratoria uit maar liefst 26 landen verspreid over de hele wereld hebben gegevens aangeleverd over het aantal geregistreerde infecties voor elk van de bacteriesoorten. Dit artikel beslaat de eerste periode, zeg maar de eerste coronagolf van het voorjaar 2020. Publicaties over de latere perioden zijn in voorbereiding.

De onderzoekers hebben het aantal infecties per bacteriesoort opgeteld en zien een duidelijke verband tussen de getroffen maatregelen half maart 2020, zoals de anderhalve meter afstand,  mondkapjes, het handenwassen en de verminderde mobiliteit door thuiswerken en winkelsluiting, en een daling van het aantal ernstige bacteriële infecties veroorzaakt door de drie ziekteverwekkers. Het aantal infecties met Streptococcus pneumoniae daalde met 68 procent vier weken na het begin van covid en nam na acht weken verder af met 82 procent ten opzichte van de jaren daarvoor. Ook in Nederland was de daling in deze orde van grootte.

“We zien dit in alle landen waar maatregelen zijn getroffen”, zegt Van Sorge. “Het is moeilijk om precies het effect van bepaalde maatregelen in kaart te brengen, maar we zien dat de verminderde mobiliteit door thuiswerken het grootste effect heeft. Verschillen tussen landen met en zonder mondkapjesplicht of sluiting van scholen zijn minder duidelijk.”

Controle-bacterie

Om zeker te zijn dat de resultaten echt zijn ontstaan door een daling van het aantal infecties en niet door een onzorgvuldige registratie vanwege verminderd insturen, zijn ook de gegevens over een bacterie meegenomen die wordt overgedragen van moeder naar kind kort na de geboorte. Omdat deze vierde bacterie kort na de geboorte wordt doorgegeven, kunnen de anti-coronamaatregelen dat niet beïnvloed hebben, zo was de gedachte. Inderdaad bleek dat het aantal gerapporteerde gevallen van deze bacteriële infectie niet afweek van de periode voor corona.

Tekst: Marc van den Broek