“Het is ongekend wat er wetenschappelijk is gebeurd”, zegt Wiersinga. “Nog niet eerder zijn er over een onderwerp in zo’n korte tijd zo veel artikelen verschenen. Het is spectaculair hoeveel kennis er is vergaard. We weten nu heel veel van de ziekte, hoe het proces verloopt, waarom sommige mensen ziek worden en anderen niet. Nog niet eerder vertoond dit”, klinkt het enthousiast. Zijn artikel is ook verbazingwekkend snel gepubliceerd. Tien dagen na het indienen was het geaccepteerd en sinds vrijdag staat het op de JAMA-website. “Aan het artikel is tot het laatste moment geschaafd om de meest recente inzichten mee te nemen.”
Hij zocht in de grote wetenschappelijke medische database Pubmed naar artikelen over Coronavirus Disease 2019 (COVID19). Het zoeken leverde de duizelingwekkende aantallen op. Wiersinga heeft het samenvatten van de miljoenen woorden niet alleen gedaan. Hij deed dit met een team van vier andere onderzoekers uit Amerika, Engeland en Australië. Wiersinga rolde in de klus omdat hij in Amsterdam UMC mede-verantwoordelijk was voor de zorg aan de covid-patiënten en het wetenschappelijk onderzoek coördineerde. “Ik las veel studies en hield me goed op de hoogte. Verder weet ik veel van sepsis. De infectie met het coronavirus leidt bij de ernstig zieke patiënten tot iets wat daarop lijkt.”
25 duizend
Natuurlijk zijn niet alle van de 25 duizend artikelen relevant of goed. Veel publicaties lijken op elkaar, vertelt hij. “Er is de zoveelste beschrijving van de ziekteverschijnselen in een groep mensen beschreven met dezelfde conclusies als uit eerdere studies. En veel publicaties gaan over speculatief onderzoek, studies die normaal niet zo snel gepubliceerd zouden worden. En ook zijn er veel studie met voorbarige conclusies, dus veel valt af.”
Het artikel in JAMA zet alle belangrijkste feiten op een rij. Iemand die de media goed volgt, zal er weinig nieuws lezen. Maar het artikel scheidt het kaf van het koren en kijkt naar de grote lijnen. JAMA zelf verwacht dat dit een van de best gelezen artikelen wordt. De meest bijzondere publicatie die Wiersinga en zijn team beschrijven is de bevinding uit Engeland dat het al bestaande geneesmiddel dexamethason werkzaam is bij patiënten. “Deze studie moet nog in een officieel blad verschijnen, maar is goed opgezet en komt met een uitkomst waaraan de patiënt echt iets heeft. Dit is het enige middel dat de sterfte verlaagt en dat voor een al bestaand medicijn dat bijna niks kost.”
Ook een publicatie over een ander medicijn remdesevir, dat in de media veel aandacht heeft gekregen, is bijzonder. “Maar minder van belang dan dexamethason. Dit middel verlaagt de sterfte niet, maar kan de ligduur in het ziekenhuis verkorten. Dat is uiteraard ook van belang.” En de conclusie dat het anti-malaria middel chloroquine niet gebruikt moet worden bij de behandeling van corona, blijkt te kloppen.
Nieuwe ziekte
Het artikel begint met de beschrijving van de ziekte. Wiersinga: “De vraag is of we hier te maken hebben met een nieuwe ziekte of met een variant op een ernstige longontsteking. Inmiddels vinden we dat het een echte nieuwe ziekte is. Dat schrijven we ook in ons artikel.” Het artikel somt veel feiten op. Ongeveer 5 procent van de patiënten belandt op de IC. En driekwart van de patiënten die worden opgenomen in het ziekenhuis, hebben extra zuurstof nodig en bijna 40 procent van de mensen op de IC overlijdt aan de gevolgen van covid.
Ondanks deze kille en soms gruwelijke cijfers is Wiersinga na het uitzoekwerk een optimistisch man over hoe het verder gaat met het virus. Er zijn 120 vaccins in onderzoek. Twaalf zijn veelbelovend en worden al bij mensen getest. Wiersinga: “Er komt een vaccin, wanneer dat weet niemand, maar het komt. Misschien dat het eerste geen volledige bescherming biedt, maar als het in 50 procent van de gevallen beschermt, dan heb je toch iets in handen.”
Update
De publicatie-waterval over corona gaat wel even door. Maar het werk is nu even klaar, zegt Wiersinga. “Wie weet maken we in december een update.”
Link naar artikel: https://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/2768391
Tekst: Marc van den Broek
Foto: Dirk Gillissen
