Een van de eerste Chinese promovendi die naar Nederland kwam, was Hui Chen. Ghizlane Aarab (rechts op de foto), universitair hoofddocent en onderzoeker bij ACTA: "Hui Chen was de eerste promovenda die ik begeleidde, vlak na mijn eigen promotie. Een bijzondere ervaring, omdat er wel wat cultuurverschillen waren". Aan het eind van het promotietraject sleepte Aarab een KNAW-beurs in de wacht, bedoeld om de uitwisseling tussen de Chinese en Nederlandse universiteiten verder te stimuleren.
Zelf is Aarab inmiddels al drie keer in China geweest. "Bij elk bezoek aan de Shandong University staat een uitgebreid diner klaar in een lokaal restaurant. Het faculteitsbestuur en de lokale politiek zijn er ook bij vertegenwoordigd." Het belangrijkste programmaonderdeel is een symposium, waarop ook Aarab een presentatie geeft. "Bij mijn eerste bezoek deed ik dat in het Engels; na elke slide vertaalde Hui Chen mijn woorden in het Chinees." Heel onhandig, vonden ze allebei, dus werden de slides bij de volgende bezoeken vertaald naar het Chinees.
Jan de Lange, hoogleraar en hoofd van de afdeling Mondziekten, kaak- en aangezichtschirurgie in locatie AMC, begeleidt drie Chinese promovendi. De Lange nam deel aan de derde trip naar China. Ook hij gaf op het symposium een presentatie. "Ik moest vooraf mijn slides opsturen, die werden vervolgens vertaald in het Chinees. Dus ik had geen idee wat de aanwezigen precies op het scherm lazen. Beetje lastig, maar ook wel apart."
China's got talent
"Na de presentaties volgt een soort ‘China’s got talent’" vervolgt De Lange. "Dan kunnen de Chinese kandidaten zich presenteren aan de Nederlandse onderzoekers." Die kandidaten hebben één ding gemeen: ze willen allemaal graag, héél graag naar een Nederlandse instelling. "Iedere promovendus vertelt waar hij of zij onderzoek naar wil doen, en dan is de keuze aan ons." Maar waar moet je op selecteren als alle kandidaten enorm gemotiveerd zijn? De Lange: "Uiteindelijk kiezen we vooral de kandidaten die goed Engels spreken en een goede wetenschappelijke basis hebben. De Chinese onderzoekers hebben weliswaar geen patiëntencontact, maar het vergemakkelijkt wel de onderlinge communicatie."
Een van de studenten die via de uitwisseling naar Nederland is gekomen, is Boyuan Kuang (links op de foto). Hij doet onderzoek naar knarsetanden. Kuang: "Ik was onder de indruk van de gegeven presentaties bij het symposium. Bij ACTA wordt de wereldwijde standaard bepaald voor tandheelkundig onderzoek. De combinatie van die kennis en kunde en een westerse universiteit was voor mij heel aantrekkelijk. Ik wilde niet zozeer naar Nederland, ik wilde naar ACTA." Hij is een van de drie Chinese studenten die aan ACTA gaan promoveren. Binnenkort worden er nog vier verwacht.
Werkpaarden
Of de Chinese promovendi het even goed doen als hun Nederlandse collega's? De Lange: "Als je het hebt over arbeidsmoraal, zullen de Nederlanders het niet winnen. De Chinese onderzoekers werken als paarden, wat denk ik vooral te maken heeft met de Chinese cultuur. Ze willen écht graag bijdragen aan de verdere ontwikkeling van hun land. Dat krijgen wij als Nederlanders niet op die manier mee."
Dat zijn landgenoten hard werken, kan Kuang alleen maar beamen. "In China zijn zo veel studenten dat je wel hard móet werken om bij de top te horen. Daar zijn we in getraind. Wij kennen geen 9 tot 5-mentaliteit, als we een taak hebben ronden we die af. Ik doe wat ik moet doen, desnoods laat op de avond."
De verwachtingen die de Chinese onderzoekers van zichzelf hebben, hebben ze ook van hun promotoren, zegt De Lange. "Dat was even wennen. Ik herinner me nog dat Hui Chen me 's middags om 4 uur iets mailde en de volgende ochtend om 8 uur heel verontwaardigd was: waarom had ik nog niet gereageerd?" Aarab herkent dat: "Als ik Hui Chen feedback had gegeven, verwerkte ze dat binnen één à twee dagen en dan zat er meteen een nieuwe versie in mijn inbox."
Kritische blik
Nog iets wat Aarab bijzonder vindt aan haar Chinese promovendi: ze doen gewoon wat je vraagt. "Een Nederlandse student komt vaak met z’n eigen ideeën of met kritiek, Chinezen volgen de regeltjes. Dat is wel iets wat wij ze in het begin moeten leren: als je een carrière in de wetenschap ambieert, is die kritische blik essentieel."
