Op het gebied van neurogastroenterologie en motiliteit houdt Bredenoord zich bezig met zorg voor patiënten, onderwijs en onderzoek. Het wetenschappelijk onderzoek van zijn groep concentreert zich op drie goedaardige aandoeningen van de slokdarm: eosinofiele oesofagitis (EoE), achalasie en gastro-oesofageale reflux. Hoewel de mechanismen die tot deze ziekten leiden verschillend zijn, hebben de drie aandoeningen een aantal dingen gemeen.
Bij alle drie is sprake van ontstekingsreacties in de slokdarm wat uiteindelijk leidt tot remodelling (structurele veranderingen in de slokdarm) en het niet goed functioneren van het slijmvlies als barrière. Ook kunnen de symptomen en de manier waarop de ziektes zich presenteren, behoorlijk op elkaar lijken. Daarom is het logisch om de combinatie van de drie aandoeningen te onderzoeken. Ideeën en technieken die voor de ene ziekte zijn ontwikkeld, bleken ook prima toepasbaar voor de andere twee.
Eosinofiele oesofagitis
EoE is een chronische ontsteking van de slokdarm. Op de plek van de ontsteking zijn veel eosinofielen aanwezig. Dat zijn afweercellen die voorkomen bij een allergie. Daarom vermoeden artsen dat de ziekte wordt veroorzaakt door een allergische reactie op voedsel, maar hoe dat precies zit, is onduidelijk. Door de langdurige ontstekingen kan littekenweefsel ontstaan, waardoor de slokdarm nauwer en stugger wordt, wat problemen met slikken kan geven.
Bredenoord doet onderzoek naar de epidemiologie, de pathofysiologie, diagnose en behandeling van EoE. Met een toenemende focus op het allergische aspect van de aandoening. Hij is de senior auteur van de in 2018 verschenen internationale richtlijn over EoE.
Momenteel loopt er een studie naar de mechanismen van de allergische ontstekingsreactie. Daarnaast onderzoekt Bredenoord met een Vidi-subsidie of hij een diagnostische test kan ontwikkelen waarmee je kunt achterhalen welke stoffen de allergische reactie uitlokken.
Achalasie
Achalasie is een bewegingsstoornis van de slokdarm, veroorzaakt door een verminderde zenuwvoorziening. De bewegingen van de spieren in de slokdarmwand zijn daardoor verminderd. Voedsel passeert moeilijker naar de maag en blijft veel langer in de slokdarm hangen, net boven de sluitspier. Hierdoor zet de slokdarm steeds verder uit. Amsterdam UMC is het enige NFU-expertisecentrum op het gebied van achalasie.
Bredenoord publiceerde de afgelopen jaren een grote hoeveelheid artikelen over het gebruik van hoge-resolutie manometrie (drukmetingen in de slokdarm), en van een bariumcontrast slikfoto bij de diagnose en behandeling van achalasie. Hij was in 2011 mede-grondlegger van de huidige beoordelingscriteria voor de slokdarm hoge-resolutie manometrie.
Daarnaast leidde hij de POEMA-trial, de eerste gerandomiseerde gecontroleerde klinische studie ter wereld op het gebied van de per-orale endoscopische myotomie (POEM) bij achalasie. Een POEM is een kijkonderzoek waarbij een spierlaag in de slokdarm wordt doorgesneden. De POEMA-trial vergeleek de effectiviteit van deze nieuwe endoscopische techniek met de standaardbehandeling: pneumodilataties (oprekkingen van de onderste kringspier met een ballonnetje). Inmiddels is een vervolg op deze trial – POEMA-2 – bijna afgerond.
Gastro-oesofageale reflux
Bij gastro-oesofageale reflux (GERD) vloeit het maagzuur terug in de slokdarm. Dat komt veel voor en kan leiden tot schade aan de slokdarm en een voorstadium van slokdarmkanker (Barrett-slokdarm).
Het onderzoek van Bredenoord op dit gebied omvat studies naar de pathofysiologie, diagnose en behandeling evenals onderzoek naar functionele reflux en functionele pijn op de borst. Daarbij ligt de nadruk op de mechanismen achter de symptomen en op de diagnostiek. Het streven is om het herkennen van GERD te verbeteren en te onderscheiden van functionele aandoeningen.
De hoogleraar kreeg onder andere een ASNEMGE Rising Star Award en haalde een Veni- en Vidi-subsidie binnen van de Nederlande organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO).
Hij is voorzitter van de Neurogastroenterologie- en Motiliteit-sectie van de Nederlandse Vereniging voor Gastro-enterologie (NVGE) en maakt deel uit van de onderwijscommissie die waarin hij er voor moet zorgdragen dat het onderwijs over neurogastroenterologie en motiliteit binnen de NVGE wordt geborgd. Bredenoord is President van de Europese Eosinofiele Oesofagitis Organisatie (EUREOS) en is editor van het tijdschrift “Neurogastroenterology and Motility”.
Tekst: Irene van Elzakker
Foto: Dirk Gillissen
