Duitse soldaten zouden tijdens de Tweede Wereldoorlog in Afrika diarree succesvol hebben behandeld met kamelenpoep. Dit verhaal wordt vaak aangehaald in populaire en wetenschappelijke literatuur over poeptransplantatie. Onderzoekers van Amsterdam UMC en de Universiteit van Amsterdam wilden weten of dit klopt en publiceren er vandaag over in PLOS ONE. Microbioloog Jurgen Seppen: ”Deze vroege vorm van poeptransplantatie heeft waarschijnlijk nooit bestaan.”

Duitse soldaten zouden in de Tweede Wereldoorlog in Noord-Afrika hebben gezien dat bedoeïenen diarree behandelden met verse kamelenpoep. Het therapeutisch effect van deze oerpoeptransplantatie zou toe te wijzen zijn aan de aanwezigheid van de bacterie Bacillus subtilis in de kamelenpoep. Seppen: “Uitgebreid onafhankelijk literatuuronderzoek kon het verhaal over kamelenpoep niet bevestigen. Er is veel literatuur over het therapeutisch gebruik van kamelenurine, maar niet over het gebruik van kamelenpoep.”

Kamelenpoep onder de loep

De onderzoekers maakten een analyse van de wetenschappelijke en populaire literatuur. Daaruit blijkt dat alle verwijzingen naar het kamelenpoepverhaal gebaseerd zijn op een luchtig artikel uit 2001. De bewering over kamelenpoep in dit artikel is weer gebaseerd op een inmiddels offline gehaalde Duitse website. Het verhaal over de oorsprong van poeptransplantatie wordt in tientallen wetenschappelijke artikelen en talloze websites aangehaald en is ook te vinden op Youtube en in populair-wetenschappelijke literatuur. “Er zijn aanwijzingen dat de bacterie Bacillus subtilis een probiotische werking heeft en kan helpen bij diarree. Dat maakt het verhaal dat bedoeïenen kamelenpoep met Bacillus subtilis gebruikten voor de behandeling van diarree natuurlijk aantrekkelijk”, aldus Seppen.

Therapeutisch effect

Onderzoek naar de bacteriële samenstelling, het microbioom, van twee verschillende kamelenkeutels uit Egypte liet zien dat er heel erg weinig Bacillus subtilis in kamelenpoep aanwezig is. “We konden de bacterie alleen aantonen met een heel gevoelige techniek. Uit dit onderzoek bleek dat de concentratie van Bacillus subtilis in kamelenpoep vergelijkbaar is met de concentratie van deze bacterie in mensenpoep en in aarde. Volstrekt onvoldoende voor een therapeutisch effect”, legt Seppen uit.

Onzinverhaal

Seppen: ‘Wij laten met ons onderzoek zien dat een goed klinkend en ‘smakelijk’ onzinverhaal snel overgenomen en verspreid kan worden, ook in de serieuze wetenschappelijke literatuur. Het belang van dit onderzoek zit niet alleen in het rechtzetten van de literatuur. We hebben voor dit onderzoek technieken ontwikkeld die we gaan gebruiken om het belang te onderzoeken van Bacillus subtilis en andere sporevormende bacteriën bij darmziekten.”

Lees hier de publicatie in PLOS ONE.

Foto: Shutterstock