Binnenkort debatteert de Tweede Kamer over de selectiemethodes van numerus fixusopleidingen. De discussie hierover is vaak polariserend: selectie belemmert en loting bevordert de kansengelijkheid omdat iedereen evenveel kans heeft. De Faculteit der Geneeskunde VU, verbonden aan Amsterdam UMC, laat zien dat het anders kan. En het werkt.

De VU wil artsen opleiden die met beide benen in de maatschappij staan en geïnteresseerd zijn in de mens achter de patiënt. Christa Boer, opleidingsdirecteur van de faculteit en vicedecaan Amsterdam UMC: “We zoeken vooral goede toekomstige dokters, niet per se de slimste kandidaten. In de selectieprocedure kijken we naast cijferlijsten daarom ook naar de mate waarin kandidaten maatschappelijke betrokkenheid, nieuwsgierigheid en een open blik naar de samenleving tonen. Daarbij kijken we breed: vrijwilligerswerk in de ouderenzorg of bijles geven toont ook affiniteit met hulpverlening en organisatorische vaardigheden.”

Factor sociaal-economische achtergrond zo klein mogelijk

Kandidaten met een 8+ gemiddeld op hun cijferlijst hebben in Nederland een grotere kans om toegelaten te worden tot de studie geneeskunde dan kandidaten met een 6 gemiddeld. Studenten moeten in hoog tempo veel medische kennis en vaardigheden verwerven, en de mate waarin zij daarin slagen wordt in grote mate voorspeld door eerdere schoolprestaties, is de achterliggende reden. Bij de geneeskundeopleiding VU kunnen studenten met een 6 gemiddeld hun kans op instromen vergroten op basis van onderscheidende activiteiten in bijvoorbeeld de zorgverlening of begeleiding van kwetsbare groepen.

In de selectieprocedure zijn ‘checks and balances’ ingebouwd om de rol van de sociaal-economische achtergrond van kandidaten zo klein mogelijk te houden. Christa Boer: “Tijdens de selectie 2022 bleek dat een aantal kandidaten een bepaalde EHBO-cursus opgaven als ‘extra-curriculaire scholing’. Na controle bleek deze cursus enkele honderden euro’s te kosten. Omdat niet iedereen dat bedrag kan betalen, is besloten deze cursus in de selectie 2023 niet meer met punten honoreren.”

Buddy

In de studievoorlichting investeert de faculteit gericht in wijken waar een universitaire studie niet vanzelfsprekend is, zoals de Amsterdamse wijk Nieuw-West. Boer: “We maken daarbij gebruik van student-ambassadeurs die bijvoorbeeld hun eigen middelbare school bezoeken. En scholieren die dat willen, kunnen al voor het selectieproces een buddy aanvragen: een geneeskundestudent begeleidt hen dan voor, tijdens en na het selectieproces.”
Dat deze investering werkt, was terug te zien in de samenstelling van de kandidatenpopulatie in 2022: bijna 1 op de 3 Amsterdamse 6-VWO kandidaten woonde in Nieuw-West (zie figuur 1). Hun kans om geselecteerd te worden voor de geneeskundeopleiding was bovendien gelijk aan de kans van andere Amsterdamse kandidaten (zie figuur 2). De faculteit bereidt tevens een specifieke voorlichting voor waar studenten van de eilanden (Aruba, Bonaire, St. Maarten) met ingang van het studiejaar 2023/2024 aan kunnen deelnemen.

Figuur 1
Figuur 1
Figuur 2
Figuur 2

Twee geneeskundefaculteiten

In Amsterdam is er sprake van een unieke situatie. Vanuit twee geneeskundefaculteiten van twee universiteiten (de VU en de UvA) worden artsen opgeleid in één academisch ziekenhuis. Amsterdam UMC wil de krachten van beide universiteiten maximaal benutten, maar tegelijkertijd beide faculteiten hun eigen identiteit laten behouden en versterken. Opleidingen, inclusief het selectieproces, sluiten immers aan bij de identiteit en strategie van hun universiteit.

Fotografie: faculteit geneeskunde VU/Amsterdam UMC