Voordat familieondersteuner Marja Witteman begon, bestond de functie nog niet in het Emma Kinderziekenhuis. De baan is destijds zelfs op haar initiatief gecreëerd. Geïnspireerd door een vergelijkbare functie op de volwassen-IC, stapte ze naar het afdelingshoofd van de kinder-IC en bood zichzelf aan als familieondersteuner. Die zag dat wel zitten, en de rest is geschiedenis.
Marja is er nu vier jaar familieondersteuner. Vier dagen per week staat zij gezinnen bij die een kind op de IC hebben liggen. Dat kan voor drie uur zijn, maar sommigen liggen er weken of maanden. Pittig werk. “Maar ik krijg er heel veel voor terug. Je kunt zoveel betekenen voor ouders. Bovendien heb ik nooit het gevoel dat ik er alleen voor sta. We werken echt als team. Artsen, verpleegkundigen, de medisch pedagogisch zorgverlener; samen zijn we verantwoordelijk voor het kind. Waarbij ik voor een gezin net dat beetje extra kan doen waar de zorgverleners niet aan toe komen.”
Gerust hart
Zo zorgt ze voor praktische zaken, zoals het wegwijs maken in het ziekenhuis en de zorg-app. Of ze helpt bij het regelen van de overnachting voor de ouders. Ook signaleert ze het als maatschappelijk werk nodig is en bespreekt dit met de zorgverleners van de patiënt. Maar, ze haalt bijvoorbeeld ook ontbijt. Of ze stuurt de ouders er juist zelf op uit terwijl zij bij het kind blijft. “Veel ouders vinden het moeilijk om hun kind alleen te laten. Maar als ik blijf tot ze terug zijn, kunnen ze met een gerust hart even weg. Dan klets ik wat met het kind, doen we een spelletje of kijken een filmpje.”
Knuffelen en troosten
Ook als ouders niet de hele dag in het ziekenhuis kunnen blijven, is Witteman er om kinderen gezelschap te houden. “Dan word ik bijvoorbeeld geroepen als een kindje huilt. En dan zit ik soms zo een uur met een kindje op schoot om te knuffelen en te troosten.” Die wetenschap dat ze er is, geeft ouders rust. “Dat is een van de belangrijkste dingen die ik voor ouders kan betekenen."
Steun
Helaas gaat het niet altijd goed met kinderen op de IC. Hoe het met ouders gaat en wat zij nodig hebben, houdt Witteman goed in de gaten. “Ik word bijvoorbeeld geroepen als er plotseling een medische ingreep of iets acuuts met het kind is. Soms mogen ouders erbij blijven, zoals laatst met een reanimatie. Dan blijf ik bij moeder of vader zitten om ze te steunen. De verpleging en de artsen kunnen zich dan helemaal richten op het kind. Als ouders van de kamer moeten, houd ik ze op de hoogte.” Wanneer er een kind overlijdt, verzorgt ze onder andere gips- of verfafdrukjes van voetjes en handjes die ouders als herinnering mee kunnen nemen. “Daar mee bezig zijn is ook voor mij een soort verwerking”, geeft ze toe. Ook voor haar en de rest van het team is werken op de IC soms zwaar. Onderling wordt daarover veel met elkaar gesproken.
Interesse uit andere kinderziekenhuizen
Sinds kort is er een tweede ‘Marja’ op de afdeling en doen ze de ondersteuning samen. Vooralsnog alleen doordeweeks. Ook andere academische kinderziekenhuizen hebben interesse in de functie. Tijdens bijvoorbeeld overleggen met andere kinder-IC’s, adviseert Witteman hen hierover. Veel van haar werk vindt ze mooi. Maar het fijnste vindt ze dat ze de tijd en ruimte heeft om er voor ouders en kinderen te zijn. Dat ze bijvoorbeeld niet naar vergaderingen hoeft, maar net zo lang bij iemand kan blijven als nodig is. “Of dat ik gewoon een half uur lang met een kind dat voor een kleine ingreep komt aan zijn dapperheidsdiploma kan werken; dat is echt luxe.” De reacties die Witteman krijgt zijn vaak hartverwarmend. Als kinderen naar een andere afdeling gaan, nemen de ouders haar het liefst mee. Ook de verpleegkundigen zijn blij met haar en alles wat ze doet. Witteman: “Maar als ze zelf tijd hebben, laat ik het aan hun over. Ik wil niet alle krenten uit de pap halen. Iedereen wil namelijk wel lekker knuffelen met een baby.”
Een band opgebouwd
Met sommige gezinnen die vaak of langdurig op de IC liggen, heeft Witteman echt een band opgebouwd. En zij met haar. Zo ook de ouders van Arthur: “het is al zwaar genoeg dat dit je overkomt. Dus als je dan dit soort steun krijgt, is dat echt heel fijn.”
Het volledige verhaal over familie- en patiëntondersteuning in Amsterdam UMC is te lezen in de nieuwe editie van Amsterdam UMC in praktijk. Amsterdam UMC in praktijk is het digitale magazine waarin patiënten, naasten en medewerkers je meenemen achter de schermen van Amsterdam UMC. Meld u aan als abonnee en ontvang automatisch nieuwe edities van het magazine per mail.
Fotografie: Mark van den Brink
