Een doula, Grieks voor ‘dienende vrouw’ geeft vrouwen die dat nodig hebben extra sociaal-emotionele zorg voor en tijdens de bevalling. Honderden kwetsbare vrouwen, bijvoorbeeld met een seksueel trauma, extreme bevallingsangst of ernstige sociale problemen, hebben zich door doula Catharina Ooijens laten ondersteunen. Voor hen geen intake van maximaal twintig minuten, maar een twee uur durend gesprek waarin Ooijens vooral luisterde: welke emoties spelen er, wat is de sociale achtergrond? ‘Door mij vriendschappelijk te verbinden aan de vrouwen, geef ik hen een stem en help ik ze om zelf de regie over hun eigen bevalling te nemen. Ze willen gehoord worden en niet het gevoel hebben overruled te worden.’
Stage bij Verloskunde
Ooijens had al ervaring als docent gynaecologisch onderzoek toen zij in 2008 gedwongen was een nieuwe start in haar carrière te maken. Ze werd parttime secretaresse op de afdeling Verloskunde. In de ontslagbrieven die zij moest printen, stond vaak dat de patiënt een niet-vorderende ontsluiting of niet-vorderende uitdrijving had gehad. ‘Dat komt vaak door spanning. Toen ik tijdens een overdracht ook nog hoorde zeggen dat patiënten structureel te weinig aandacht kregen, wist ik dat er iets moest veranderen.’ Na een lang traject kreeg Ooijens toestemming om in het kader van haar doula-opleiding stage te lopen op de afdeling. Een van de patiënten die zij begeleidde, was een vrouw die compleet verward was door de spanning. ‘Ik wist haar te ontspannen en zette haar op handen en knieën, wat zij een prettige baringshouding vond. Het hoofd van de afdeling liep op dat moment net langs en vroeg of zij op haar rug wilde liggen, volgens protocol. Ik zei toen: “Laat haar maar, ze zit goed zo.” Dat heeft hij zo gelaten. De bevalling verliep prachtig.’
Voet aan de grond
Het verhaal van de vrouw is een van de twaalf verhalen die Ooijens in haar boek beschrijft. Stuk voor stuk intense verhalen van kwetsbare mensen die gehoord wilden worden om samen een bevallingsplan vast te stellen. ‘Dat geeft veiligheid en levert betere bevallingen op omdat vrouwen ontspannener en minder gefrustreerd zijn.’
Hoewel ze in het begin op eieren moest lopen, zijn haar collega’s op de afdeling haar als rolmodel gaan zien die als niet-medicus steevast met vernieuwende ideeën komt. Met het afscheid van Ooijens verdwijnt de functie van doula niet uit Amsterdam UMC. Met Annemieke Verbeek en Miriam Beker heeft zij zelfs twee opvolgers gekregen. En zo heeft de functie van klinische doula die twaalf jaar geleden min of meer toevallig de afdeling Verloskunde binnensloop, blijvend voet aan de grond gekregen. ‘Ieder ziekenhuis zou een doula in dienst moeten hebben. Er moet iemand zijn die kwetsbare vrouwen een stem geeft voor en tijdens hun bevalling.’
Fotografie: Adobe Stock
