Onderzoekers van Amsterdam UMC en de Stichting Opsporing Erfelijke Tumoren (StOET) keken naar het effect van twee jaar coronapandemie op de zorg voor mensen met een erfelijke aanleg voor darmkanker (Lynch syndroom). In de eerste maanden van de pandemie (van maart tot en met mei 2020) waren er bijna de helft minder darmcontroles met coloscopie, kijkonderzoek van de dikke darm. Twee jaar coronapandemie leidde in totaal tot een daling van 15% vergeleken met de voorgaande jaren.

In Nederland hebben tussen de 40.000 en 50.000 mensen het Lynch syndroom. Mensen met dit syndroom hebben tot 70% meer risico om kanker van de dikke darm of van de endeldarm te krijgen.Daarom worden zij geadviseerd vanaf hun 25e jaar elke twee jaar een kijkonderzoek van de darm (coloscopie) te ondergaan. Het doel van deze controles is kanker te voorkomen of in een vroeg stadium op te sporen.

Vooral jongere mensen

“Dit is de eerste studie die de impact van de coronapandemie onderzoekt op de zorg voor een populatie met een verhoogd risico op darmkanker. Vergeleken met voorgaande jaren daalde bij mensen met Lynch syndroom tijdens de eerste covid-19-golf, van maart tot en met mei 2020, het aantal uitgevoerde coloscopieën en het aantal gevonden darmkankers en voorlopers daarvan met 47%. Er was slechts een minimale inhaalslag in de periodes dat het aantal covid-19-besmettingen laag was”, aldus onderzoeker Elsa van Liere. “In totaal zorgde twee jaar covid-19 voor een daling van 15% van het aantal coloscopieën en 24% van het aantal gevonden darmkankers en voorlopers daarvan. Ook zagen we dat vooral jongere mensen minder controles kregen tijdens de pandemie.”

Toekomstige pandemieën

Tijdens de covid-19-pandemie was het advies vanuit de beroepsverenging Maag-Darm-Leverartsen om coloscopieën bij mensen met Lynch syndroom niet meer dan drie maanden uit te stellen. Echter, het lokale ziekenhuisbeleid was leidend. Voor Amsterdam UMC betekende dit dat tijdens de eerste covid-19-golf alle niet urgente zorg (dus ook electieve coloscopieën bij gezonde patiënten zonder klachten) tot nader order moesten worden uitgesteld. Van Liere: “Vervolgonderzoek moet uitwijzen of de uitgestelde darmcontroles tot meer darmkanker of agressievere vormen van darmkanker bij mensen met Lynch syndroom heeft geleid. Deze kennis is noodzakelijk om tijdens toekomstige pandemieën een duidelijker beleid te hebben voor deze hoog-risico-populatie.” Nanne de Boer, maag-, darm- en leverarts en mede-onderzoeker, voegt toe: “Het kan ook zijn dat we ontdekken dat niet alle mensen elke twee jaar een coloscopie moeten krijgen en dat eens in de drie jaar soms ook voldoende is.”

De bevindingen van de onderzoekers zijn gepubliceerd in The Lancet Gastroenterology & Hepatology

Fotografie: Adobe Stock (de persoon op de foto is geen patiënt van Amsterdam UMC)