Onderzoek naar hiv-genezing start bij mensen die het hardst geraakt worden

Tot op heden lag de focus van hiv-onderzoek bij mensen met het subtype B van het virus. Dit komt vooral voor in Europa, Noord-Amerika en Australië. Maar in de landen ten zuiden van de Sahara in Afrika zijn voornamelijk vrouwen geïnfecteerd met andere subtypes dan type B. “In deze landen willen we ons onderzoek starten, omdat de mensen daar het hardst geraakt worden door hiv”, zegt Godelieve de Bree, internist-infectioloog bij Amsterdam UMC en een van de onderzoeksleiders van het SPIRAL-project. Meer kennis verzamelen over de andere subtypes dan B kan mogelijk een oplossing bieden voor alle soorten hiv.

Sluimerend virus in immuuncellen

Een belangrijke stap naar genezing is het in kaart brengen van het zogeheten hiv-reservoir. Dat zijn immuuncellen in het lichaam waarin het virus aanwezig blijft in een sluimerende toestand. Ook met hiv-remmers blijft dit reservoir aanwezig, waardoor mensen die leven met hiv hun leven lang medicijnen moeten slikken en regelmatig naar de arts moeten. Genezing van hiv kan alleen door het reservoir te verwijderen. Maar over de grootte en de activiteit van het reservoir van andere subtypes dan type B is niet veel bekend. Ook bestaat er weinig inzicht in verschillen tussen mannen en vrouwen met betrekking tot dit reservoir. De Bree: “Het in kaart brengen van het hiv-reservoir is mogelijk de sleutel tot genezing van alle types hiv. In het SPIRAL-project hebben we de unieke mogelijkheid echt samen met Afrikaanse onderzoeksgroepen te werken aan onderzoek naar het afweersysteem en gericht tegen hiv en het virusreservoir. Door die samenwerking kunnen we bijdragen aan nieuwe technieken en verbetering van de kennisinfrastructuur in Afrika.”

Vrouwen

Het project richt zich ook op sociale en economische uitdagingen die komen kijken bij onderzoek naar en behandeling van hiv. Maatschappelijk draagvlak en opschaalbaarheid van de therapie zijn bijvoorbeeld absolute vereisten om hiv-genezing voor iedereen mogelijk te maken. “In het verleden werden Afrikaanse wetenschappers vaak pas in een laat stadium betrokken bij onderzoek. Wij werken op elk niveau en vanaf het begin nauw samen”, zegt onderzoeksleider Monique Nijhuis, microbioloog aan het UMC Utrecht. Als onderdeel van een volledig vrouwelijk team zijn De Bree en Nijhuis, Tokameh Mahmoudi van het Erasmus MC en sociaal wetenschapper Sarah Stutterheim van de Universiteit Maastricht betrokken bij de Nederlandse kant van dit project. Zij zullen samenwerken met vrouwelijke collega-wetenschappers van Makerere University in Oeganda en de Universiteit van Zambia, evenals de Universiteit van Witwatersrand en het African Health Research Institute in Zuid-Afrika.

_{^{Fotografie: Adobe Stock}}