Het was lang onduidelijk of kijkoperaties veilig zijn als behandeling van alvleesklierkanker. Uit een grote internationale studie blijkt nu dat dat zo is: tumoren werden even vaak volledig verwijderd bij kijkoperaties als bij openbuikoperaties. De resultaten staan vandaag in The Lancet Regional Health Europe. Marc Besselink, hoogleraar Chirurgie bij Amsterdam UMC Cancer Center Amsterdam: “Voor de patiënt is een kijkoperatie minder zwaar dan een buikoperatie. Zo herstelt de patiënt sneller.”

De beste behandeling voor alvleesklierkanker bestaat uit een operatie gecombineerd met chemotherapie. Operaties aan de alvleesklier waren voorheen altijd grote openbuikoperaties. Bij andere alvleesklierziekten dan kanker gebruiken chirurgen al langer kijkoperaties. Tijdens kijkoperaties opereren chirurgen via meerdere kleine buisjes waardoor een grote snee in de buik niet nodig is. Onbekend was of dit bij de doorgaans moeilijke operaties voor alvleesklierkanker ook hetzelfde resultaat had, namelijk dat de tumor volledig verwijderd was.

Sneller herstel met kijkoperatie

In de internationale DIPLOMA-studie werden in totaal 258 patiënten met linkszijdige alvleesklierkanker – vanaf 2018 tot en met 2021 – geopereerd. Deze patiënten kwamen uit 35 ziekenhuizen in 12 landen uit Europa en de Verenigde Staten. Patiënten ondergingen de ‘pancreasstaartverwijdering’ via een kijkoperatie of een reguliere openbuikoperatie. In het gerandomiseerde onderzoek bepaalde loting wie, welke operatie kreeg. Zowel de patiënten als de pathologen in de studie wisten niet welke operatie was toegepast. Pathologen beoordeelden vervolgens het oncologische succes van de tumorverwijdering. Ze zagen dat met beide operaties de tumor even vaak geheel microscopisch verwijderd was. Het aantal verwijderde lymfeklieren was gelijk. De kans op complicaties, de langetermijnoverleving en de totale kosten waren ook gelijk. Een voordeel voor patiënten met een kijkoperatie was, als er geen complicaties optraden, een sneller herstel. Als patiënten vanwege complicaties naar de intensive care moesten, verbleven ze daar korter. Ze waren ook meer tevreden over hun litteken(s).

Tot in detail afgestemd

De onderzoekers zijn trots op de internationale samenwerking die deze studie mogelijk maakte. Maarten Korrel, recent gepromoveerd op deze studie bij Amsterdam UMC: “De voorbereiding van deze studie duurde meerdere jaren. De werkwijze van de chirurgen en pathologen werd tot in detail afgestemd.” Besselink: “Het is erg bijzonder dat het gelukt is om een dergelijke grote studie in zoveel ziekenhuizen verspreid over Europa en de Verenigde Staten uit te kunnen voeren.” Hiertoe richtten de chirurgen eerst het E-MIPS consortium (www.e-mips.com) op waarin momenteel op meerdere onderzoeksprojecten wordt samengewerkt. Professor Mohammad Abu Hilal, chirurg in Brescia, Italië en mede-hoofdonderzoeker: “Het grootste nieuws is dat we nu sterk wetenschappelijk bewijs hebben dat een kijkoperatie veilig is bij linkszijdig gelegen alvleesklierkanker.”

Wereldwijde studie

Het onderzoek is gepubliceerd in The Lancet Regional Health Europe. Het is de eerste studie wereldwijd waarin specifiek gekeken werd naar kijkoperaties bij patiënten met alvleesklierkanker. In Nederland deden de volgende 6 ziekenhuizen mee, alle onderdeel van de Dutch Pancreatic Cancer Group: Amsterdam UMC, Catharina ziekenhuis Eindhoven, Erasmus MC, UMC Groningen, Medisch Spectrum Twente Enschede, UMC Utrecht/Regionaal Academisch Kankercentrum Utrecht (RAKU).

Fotografie: Shutterstock