De resultaten zijn deze maand gepresenteerd in het tijdschrift Gastrointestinal Endoscopy. Maag-darm-lever onderzoeker drs Annieke van Baar is enthousiast over de uitkomst: “Voor veel mensen met diabetes type 2 is dit hoopgevend. We krijgen met deze behandeling patiënten van de insuline af en dat lukt al ruim anderhalf jaar. Dit betekent dat de glucosewaarden in hun bloed en hun metabole gezondheid verbeteren. Dit onderzoek heb ik met mijn collega drs Suzanne Meiring verricht, onder leiding van prof. Jacques Bergman.”
Negatieve spiraal
Het normale ziekteverloop bij diabetes is weinig hoopgevend. Patiënten met type 2 zitten vaak in een negatieve spiraal. Om hun glucosewaarden goed te houden, moeten ze steeds meer medicijnen gebruiken. Als dit niet effectief genoeg meer is, dan moeten ze insuline gebruiken, meestal hun hele leven lang. De uitkomst van de nieuwe studie zou deze spiraal kunnen doorbreken.
Van Baar benadrukt dat dit de eerste resultaten zijn. “We hebben een kleine groep van 16 patiënten onderzocht en dan blijkt dat de ingreep bij de meerderheid goed werkt. Het gaat nog wel een jaar of vijf duren voordat we die aan meer patiënten op routinebasis kunnen aanbieden. En dan moet deze methode ook bij meer patiënten aanslaan.”
Deze behandeling klinkt wat verrassend in combinatie met diabetes. De twaalfvingerige darm is het eerste station dat het voedsel passeert nadat het de maag heeft verlaten. In dit orgaan worden de nodige spijsverteringssappen toegevoegd om de opname van het voedsel in de dunne darm goed te laten verlopen.
Oppervlakkig koken
Bij toeval stuitten Van Baar en Bergman op het schroeien van de bekleding van de twaalfvingerige darm. De arts brengt door de mond een ballonnetje naar de darm. Via een slangetje wordt het ballonnetje een seconde of tien gevuld met warm water. Op die manier wordt de binnenkant van de twaalfvingerige darm over een centimeter of tien oppervlakkig verhit. Het gevolg is dat de slijmlaag verdwijnt. Binnen een week of twee groeit die laag terug. Hierdoor verbetert de bloedsuikerspiegel. Hoe dat precies komt, is nog niet duidelijk.
Van Baar: “De behandeling klinkt best ingrijpend, maar mensen hebben er achteraf verbazingwekkend weinig last. Patiënten herstellen volledig en hebben hoogstens een aantal dagen een paracetamol nodig voor de milde pijn.”
Geen insuline meer nodig
In 2018 kwamen de resultaten naar buiten van onderzoek in Amsterdam UMC over deze ingreep bij vijftig mensen die nog geen insuline hoefden te spuiten. Die resultaten waren toen ook spectaculair want bij 90 procent van de onderzochte patiënten bleef de ziekte een jaar stabiel. Dat was reden om patiënten die al insuline gebruiken, te gaan behandelen.
In dit laatste onderzoek is de warmtebehandeling gecombineerd met een medicijn. Van Baar: “Na deze combinatiebehandeling had 69 procent van de patiënten geen insuline meer nodig. Dit hadden we niet verwacht.”
Van Baar, Meiring en Bergman zijn nu bezig om meer mensen te onderzoeken met deze methode. “De behandeling is al bekend bij veel mensen met diabetes. Er is veel vraag naar deze ingreep.”
Placebostudie
Er is afgelopen jaar ook een studie verricht waarbij de twaalfvingerige darm behandeling werd vergeleken met een placebobehandeling (“nepbehandeling”). Van Baar: “Hier zagen wij dat bij de Europese patiënten de darmbehandeling beter werkt dan de placebobehandeling. Zo’n type onderzoek is de gouden standaard. We konden op basis van deze resultaten ook een patiëntengroep selecteren waarbij de behandeling nóg beter werkt. Dit geeft ons veel informatie voor toekomstig onderzoek. We hopen binnenkort met drie nieuwe studies in Amsterdam UMC te beginnen. Zowel voor patiënten met als zonder insulinegebruik.”
Meer informatie of aanmelden?
U kunt mailen naar dmr@amsterdamumc.nl of diabetes-onderzoek@amsterdamumc.nl. Over een aantal weken staat er informatie over de studies op de website van Amsterdam UMC (https://www.amc.nl/web/specialismen/maag-darm-en-leverziekten/meedoen-aan-onderzoek.htm).
Tekst: Marc van den Broek
Foto: Shutterstock
