Deze bevinding is opvallend, omdat tot nu toe werd gedacht dat zeer vroeg starten met hiv-remmers voorkomt dat er blijvende schade aan het afweersysteem ontstaat. Een goed werkend afweersysteem is essentieel voor de gezondheid van mensen en het vermogen om te herstellen van ziekten. Godelieve de Bree, internist-infectioloog bij Amsterdam UMC: “Ons onderzoek laat zien dat er na een acute hiv-infectie een korte periode is waarin het immuunsysteem nog normaal reageert, maar dat deze bescherming over de jaren verdwijnt, zelfs bij succesvolle behandeling. Dat maakt duidelijk dat bij onderzoek naar nieuwe behandelingen het belangrijk is te blijven zoeken naar manieren om de afweer echt duurzaam te beschermen.”
Vergelijken
Voor de studie onderzochten de wetenschappers het afweersysteem van mensen met hiv die direct na de infectie (acute hiv-infectie) begonnen met hiv-remmers, en vergeleken dat met mensen die juist later – in de chronische fase – startten. Ook werd de afweer vergeleken met die van mensen zonder hiv. De onderzoekers keken vooral naar de rol van bepaalde afweercellen, zogeheten monocyten, die belangrijk zijn voor de eerste afweer tegen virussen.
Na 3 jaar toch ontregeld
Het blijkt dat mensen die al in de acute fase met hiv-medicatie starten, in het begin nog een goed werkend afweersysteem hebben. Deze afweerreactie is vergelijkbaar met die van mensen zonder hiv. Maar 3 jaar na de start van de behandeling zijn de afweercellen toch ontregeld, laat bloedonderzoek zien. Killian Vlaming, assistent in opleiding bij Amsterdam UMC: “De cellen reageren dan niet meer zoals bij gezonde mensen: de aanmaak van belangrijke ontstekingsbevorderende stoffen neemt af en daardoor zijn afweerreacties minder efficiënt tegen infecties.” Theo Geijtenbeek, hoogleraar Immunologie aan Amsterdam UMC, benadrukt het belang van deze ontdekking: “Dit is echt nieuw. Onze resultaten laten zien dat het zogeheten ‘window of opportunity’ waarin het immuunsysteem goed reageert, zich waarschijnlijk alleen in de eerste maanden na infectie bevindt.” Dat is belangrijk omdat een behandeling in die periode de meeste kans van slagen heeft.
Relevant voor toekomstige hiv-behandeling
De resultaten van de studie vragen om nieuwe behandelingen die ook op de langere termijn de afweer beschermen. Verder onderzoek moet uitwijzen waarom de bescherming slechts tijdelijk is, en hoe verdere ontregeling van het afweersysteem kan worden voorkomen. “Deze inzichten zijn relevant voor toekomstige hiv-behandeling,” zegt De Bree. “We moeten vooral inzetten op betere bescherming van het afweersysteem, ook na de eerste periode.”
Beeld: Adobe Stock
