Maandag 28 september 2020
Promotie (VUmc) VU Aula, 13.45 uur
Tim Moors: Bepaalde eiwitvarianten sterk verhoogd bij Parkinson
De ziekte van Parkinson is een slopende en momenteel ongeneeslijke neurologische ziekte. Voor de ontwikkeling van medicijnen om deze ziekte stoppen of afremmen is een betere kennis nodig van onderliggende mechanismen. Een belangrijk kenmerk van de ziekte van Parkinson is de aanwezigheid van zwellingen in hersencellen (“Lewy bodies”) die het opgehoopte eiwit alpha-synucleïne bevatten. Hoe Lewy bodies ontstaan is niet duidelijk, maar mogelijk speelt verstoorde eiwitopruiming een rol: mutaties in genen betrokken bij eiwitafbraak verhogen het risico op de ziekte van Parkinson.
Tim Moors onderzocht determinanten van alpha-synucleïne ophoping en verstoorde eiwitafbraak in hersenen van donoren met de ziekte van Parkinson. Zijn resultaten tonen aan dat bepaalde eiwitvarianten van alpha-synucleïne sterk zijn verhoogd in hersenen met de ziekte van Parkinson, in samenhang met indicaties voor verstoorde eiwitopruiming. Met behulp van geavanceerde microscopietechnieken bracht hij de gestructureerde ‘uienschil-achtige’ opbouw van Lewy bodies in uniek detail in beeld. Mogelijk laat deze organisatie zien hoe cellen zichzelf beschermen door opgehoopt materiaal, dat niet kan worden afgebroken, in te kapselen. Dit proefschrift onderstreept dat alpha-synucleïne ophoping geen op zichzelf staand proces is, maar een actief onderdeel van de complexe cellulaire context waarin deze zich afspeelt: more than a synuclein story.
link naar proefschrift
Dinsdag 29 september
Promotie (UvA), Agnietenkapel, 15.00 u
Robin Detering: Trends in de behandeling van kanker aan rectum
Detering heeft gekeken of er over de tijd en per ziekenhuis trends zijn in de behandeling en zorg aan patiënten met kanker aan het rectum, het laatste deel van de dikke darm. Hij constateert dat per ziekenhuis de behandeling aanzienlijk kan variëren. Artsen gaan vaak uit van een op de patiënt toegesneden behandelplan, en wijken dus af van de huidige aanbevelingen zoals beschreven in de richtlijn.
Link naar proefschrift
Woensdag 30 september
Promotie (UvA), Agnietenkapel, 10.00 u
Abigail Beane: Organisatie van zorg in landen met lage en midden inkomens
Slechte kwaliteit van de zorg is wereldwijd een belangrijke oorzaak van overmatige sterfte. Het kopiëren van de manier waarop de zorg is georganiseerd in landen met een hoog inkomen, werkt niet goed in landen waar de middelen minder toereikend zijn. De promovendus bepleit het gebruik van zogenoemde lerende gezondheidssystemen (LHS) om de zorg in de dagelijkse praktijk te verbeteren in landen met lage en midden inkomens. Beane rapporteert over het ontwerp, de implementatie en de schaalvergroting van een LHS in drie landen.
Link naar proefschrift
Woensdag 30 september
Promotie (UvA), Aula, 11.00 u
Tim Labeur: Betere behandeling leverkanker
De behandeling van patiënten met leverkanker is sterk verbeterd door het gebruik van nieuwe statistische modellen. Voor deze ziekte zijn veel factoren van belang zoals leverfunctie, de precieze omschrijving van de leverziekte, de tumor-gerelateerde parameters en de conditie van de patiënt.
Het is bijzonder moeilijk in te schatten wat het vooruitzicht is van een patiënt met leverkanker. Vaak is er naast de kanker ook sprake van levercirrose. Daarnaast zijn er de afgelopen jaren veel nieuwe behandelopties bijgekomen, waardoor het kiezen van de juiste (volgorde van) behandeling steeds complexer wordt. In Nederland komt leverkanker relatief weinig voor, daarom heeft slechts een beperkt aantal artsen ervaring met deze ziekte. Met dit proefschrift kunnen artsen een betere behandeling kiezen en hun patiënten beter voorlichten over de prognose.
Link naar proefschrift
Woensdag 30 september
Promotie (UvA), Agnietenkapel, 13.00 u
Charlotte Margadant: Beter model voor bepaling werklast verpleegkundigen IC
De promovenda heeft een nieuw model ontworpen om de werklast van de verpleegkundigen op de IC in kaart te brengen. Dat deed ze omdat de nu gebruikte modellen verouderd zijn en zwakke punten kennen. Het nieuwe model NOW (Nurse Operation Workload) bestaat uit een combinatie van verpleegkundige handelingen en het verlaagt de registratielast van IC-verpleegkundigen. Om dit model te testen, is het van belang om het in te voeren op een IC.
Een betrouwbaar instrument voor de werklast is van groot belang, stelt Margadant. Daarmee kan worden vastgesteld hoe hoog de gemiddelde verpleegkundige capaciteit moet zijn over een jaar, specifiek voor elke ziekenhuisafdeling en voor verschillende categorieën van patiënten. Deze informatie kan naderhand ook gebruikt worden om de verpleegkundige capaciteit te evalueren.
Daarbij kan er een nieuw referentiepunt ontwikkeld worden voor de grootte van de verpleegkundige capaciteit op de IC. Deze benchmark kan verwerkt worden in nationale richtlijnen, die op dit moment de ratio patiënt per verpleegkundige gebruiken in plaats van de NOW.
Link naar proefschrift
Oktober
Donderdag 1 oktober
Promotie (UvA), Agnietenkapel, 10.00 u
Lieke Brouwer: De veelvoorkomende entero- en parechovirussen
Enterovirussen (EVs) en parechovirussen (PeVs) behoren tot de meest voorkomende virussen in mensen wereldwijd. Infecties met deze virussen geven meestal lichte symptomen of geen klachten. Soms zijn ze, vooral bij kinderen, de oorzaak van ernstige ziekten zoals meningitis (hersenvliesontsteking) of encephalitis (ontsteking in de hersens). De ziektelast van deze virussen is dan ook hoog. Desondanks is er over deze twee virussen nog weinig bekend. Brouwer presenteert in haar proefschrift studies die bijdragen aan de beperkte kennis over de epidemiologie van EVs en PeVs.
Link naar proefschrift
Donderdag 1 oktober
Promotie (VUmc), Aula VU, 13.45 u
Myron Best: Vroegtijdig kanker ontdekken in druppel bloed
Myron Best onderzocht het ontdekken van kanker via bloed, zogenaamde ‘liquid biopsies’.
Bloedplaatjes zijn celfragmenten in het bloed die betrokken zijn bij het stollingsproces en de aanzet geven tot wondgenezing. Recent is ontdekt dat bloedplaatjes een rol spelen bij de progressie en uitzaaiing van kanker. Het onderzoek beschreven in dit proefschrift toont aan dat bloedplaatjes in patiënten met kanker hun genetisch RNA-materiaal aanpassen. Daarnaast beschrijft Best in dit proefschrift de eerste stappen van een bloedtest die in het equivalent van een druppel bloed middels innovatieve software-algoritmes kanker in een vroeg stadium kan herkennen, inclusief in welk orgaan de tumor is begonnen met groeien. Tevens laat onderzoek in het proefschrift zien dat de genetische profielen in de bloedplaatjes van patiënten met een kwaadaardige hersentumor weer normaliseren nadat de tumor met een operatie grotendeels verwijderd is. En dat de signalen in de bloedplaatjes tijdens de behandeling met chemotherapie en bestraling corresponderen met toe- en afname van de tumor. Deze unieke methode om bloedplaatjes uit te lezen is een nieuwe, veelbelovende mogelijkheid om kanker in een vroeg stadium in bloed te herkennen.
Vroege detectie van kanker kan de ziekte in een eerder stadium aantonen en gerichtere en beperktere behandeling toestaan. Huidige methodes om kanker op te sporen, zoals scans en weefselbiopten, kosten veel tijd, zijn duur, belastend, en scans kunnen alleen grotere tumoren herkennen.
Vrijdag 2 oktober
Promotie (VUmc), Aula VU, 09.45 u
Sanne van Woerden Hillige: Lastige jongens, lastige keuzes
Het proefschrift van Sanne Hillige richt zich op jongeren in een Justitiële Jeugdinstelling. Jongeren die hier verblijven, zijn erg verschillend qua achtergrond, levensverhaal, persoonlijkheid en krachten. Wel kennen ze één overeenkomst: complexe problemen op meerdere vlakken. We weten dat behandeling bij deze doelgroep het beste werkt als die is afgestemd op individuele risico’s, behoefte en manier van leren. Maatwerk dus. Maar hoe weet je wat welke jongere nodig heeft?
Door expertise uit het werkveld op te halen en te koppelen aan wetenschappelijke data geeft het onderzoek van Sanne Hillige ondersteuning aan de professional bij het maken van behandelbeslissingen. Zo biedt het de professional richting bij het kijken naar de jongen en zijn omgeving, helpt het bij het inschatten van het risico op terugval en het kijken naar factoren waar dit mee samenhangt. Dit is gedaan door te zoeken naar subgroepen: groepen jongens die kenmerken delen. Hierdoor kan men leren van eerdere ervaringen. Ook is gekeken naar verschillende technieken om deze jongeren te motiveren voor gedragsverandering. Je kunt immers de beste therapeut, bedreven in de best passende interventie inzetten, maar als een jongere niet openstaat voor gedragsverandering, dan zal er waarschijnlijk weinig ontwikkeling komen. Zo geeft dit proefschrift kaders aan het bieden van maatwerk aan deze doelgroep.
Link naar proefschrift
Vrijdag 2 oktober
Promotie (UvA), Agnietenkapel, 10.00 u
Nienke van Loon: Regulatie vetachtige stoffen in het lichaam
Twee eiwitten IDOL en MARCH6 genaamd spelen een rol bij de regulatie van de hoeveelheid vetachtige stoffen in het lichaam. IDOL is betrokken bij het ontwikkelen van het metabole syndroom, gekenmerkt door overgewicht; MARCH6 heeft een rol in het voorkomen van leververvetting, maar lijkt ook een effect te hebben bij aderverkalking.
Dit onderzoek is basaal van aard. Het vergroot de kennis over deze twee eiwitten en de processen die ze beïnvloeden in het lichaam. Hopelijk kan deze kennis bijdragen aan het ontwikkelen van nieuwe behandelstrategieën van ziektes waarin ophoping van vet een rol speelt , maar het is te vroeg om te voorspellen of dat daadwerkelijk gebeurt.
Vrijdag 2 oktober
Promotie (UvA), Aula, 11.00 u
Patricia Zondervan: Onnodige behandeling kleine niertumoren
Bijna een derde van de kleine niertumoren wordt onnodig behandeld. De diagnostiek van deze tumoren kan mogelijk beter door op een andere wijze een biopt te nemen: het OCT-biopt. Daarnaast zijn er meer behandelopties, zoals afwachten, focale therapie of niersparende operatie. Standaardisatie van meetinstrumenten kan de arts ook helpen bij de beslissing over de ziekte, aldus de promovendus. Ze beschrijft in haar proefschrift verbeteringen die gemaakt zijn in de diagnostiek van kleine niertumoren en bij behandelingen waarbij zoveel mogelijk nierweefsel gespaard wordt.
Link naar proefschrift
Vrijdag 2 oktober
Promotie (UvA), Agnietenkapel, 13.00 u
Judith Zeevenhooven: Onderzoek en behandeling huilbaby’s en kinderen met onbegrepen buikpijn
De studies in dit proefschrift kunnen als richtlijn dienen voor onderzoek bij huilbaby’s en kinderen met onbegrepen chronische buikpijn (FAPDs). Dit proefschrift heeft bijgedragen aan het verduidelijken van de epidemiologie van huilbaby’s en FAPDs bij kinderen, en aan het ophelderen van de behandeling van deze twee ziekten.
Ze constateert dat er in de nabije toekomst een omvangrijk, wereldwijd, epidemiologisch onderzoek nodig is, waarin gebruik wordt gemaakt van eenzelfde methode om te bepalen hoe vaak deze klachten bij kinderen voorkomen. In dat onderzoek moet ook aandacht zijn voor fysieke mishandeling en seksueel misbruik.
Verder vindt ze dat de ideale dagelijkse zorg voor kinderen met FAPDs bestaat uit kind- en gezinsgerichte zorg, waarbij de kinderarts uitgaat van een warme arts-patiënt relatie, open communicatie en gezamenlijke besluitvorming. Een ander onderdeel van goede zorg is de interdisciplinaire buikpijnkliniek, waarbij nauwe samenwerking is tussen artsen, patiënten en hun families, gespecialiseerde verpleegkundigen, psychologen, diëtisten en fysiotherapeuten.
Link naar proefschrift
Vrijdag 2 oktober
Promotie (UvA), Agnietenkapel, 16.00 u
Stijn van Roessel: Betere chirurgie bij alvleesklierkanker
De prognose van de verschillende tumortypes bij alvleesklierkanker kan accurater worden vastgesteld. Ook kunnen artsen het geven van chemotherapie na een operatie beter toespitsen op de kenmerken van de tumor. Dit stelt Van Roessel in zijn onderzoek naar het geven van een accuratere prognose en behandeling van tumoren bij alvleesklierchirurgie. Hij constateert dat de verschillende tumoren uiteenlopende prognoses hebben. Een groot systematisch pathologisch internationaal onderzoek is nodig om die verschillende prognoses in kaart te brengen.
Link naar proefschrift
Vrijdag 2 oktober 2020
Promotie (VUmc), VU Aula, 13.45 uur
Nina Beker: Denkvermogens van sommige honderdjarigen
Toename in leeftijd is de grootste risicofactor voor dementie, waardoor mensen van 90 jaar en ouder een kans van 40% hebben om dementie te ontwikkelen. Er zijn ook mensen die oud worden zónder verschijnselen van dementie. Dit roept de vraag op, in hoeverre sommige mensen bijzondere eigenschappen bezitten die hen beschermen tegen de ontwikkeling van dementie.
Nina Beker onderzocht in hoeverre het denkvermogen mensen van honderd jaar of ouder behouden blijft en welke factoren en/of mechanismen daar mogelijk aan ten grondslag liggen. Hiervoor bekeek zij de neuropsychologische test prestaties van deelnemers uit het landelijke 100-plus onderzoek. Aan de hand van deze testresultaten kunnen uitspraken gedaan worden over het niveau van het denkvermogen.
Haar onderzoek laat zien dat de denkvermogens van sommige honderdjarigen nog heel goed zijn en dat deze denkvermogens ook behouden kunnen worden na verloop van tijd. In sommige gevallen hadden de honderdjarigen wel risicofactoren voor dementie of daarbij passende hersenveranderingen. Dit zou kunnen betekenen dat honderdjarigen in staat zijn om te compenseren voor factoren die bij de ontwikkeling van dementie een rol spelen.
Deze bevindingen geven aanleiding om door te gaan met toekomstig onderzoek naar de mechanismen die heel oud worden, zonder dementie, mogelijk maken. Deze kennis kan in de toekomst gebruikt worden om mensen te helpen die wel vatbaar zijn voor dementie.
Linknaar proefschrift
