Bij vrouwen met uitgezaaide, hormoongevoelige borstkanker kan een zogeheten CDK4/6-remmer het effect van hormoontherapie versterken. Werkt dat het beste aan het begin van de behandeling of kun je het geneesmiddel ook later toevoegen? De SONIA-studie zoekt dit uit. Initiatiefnemers van deze studie, waaronder Inge Konings van Amsterdam UMC, ontvingen vandaag een ZonMw Parel voor hun succesvolle studie-aanpak.

Enkele jaren geleden is aangetoond dat een combinatie van hormoontherapie met CDK4/6-remmers effectiever is dan alleen hormoontherapie. Voor vrouwen met uitgezaaide borstkanker maakt het veel uit of je zo’n remmer vanaf de start aan de behandeling toevoegt of pas later. Direct beginnen betekent langer gebruiken, en dus langer last hebben van bijwerkingen. De SONIA-studie zoekt uit welke behandeling het meest effectief is bij een goede levenskwaliteit voor de patiënt. Aan de studie doen 1.050 patiënten mee bij maar liefst 73 Nederlandse ziekenhuizen. Dat het lukte om patiënten uit zo veel ziekenhuizen op te nemen in de studie, was een van de redenen voor ZonMw om SONIA een Parel toe te kennen. Andere redenen zijn de betrokkenheid van het onderzoeksteam bij de deelnemende patiënten en de intensieve samenwerking met partners als Borstkankervereniging Nederland (BVN).

Breed draagvlak

Uniek voor de studie is de afstemming binnen de Borstkanker Onderzoek Groep (BOOG), waarin alle Nederlandse ziekenhuizen zijn vertegenwoordigd. Inge Konings, medisch oncoloog van Amsterdam UMC en een van de hoofdonderzoekers: “Voor een landelijke studie met zoveel patiënten en betrokken ziekenhuizen is intensieve samenwerking tussen alle betrokken partijen enorm belangrijk. Denk daarbij aan het datamanagement van Integraal Kankercentrum Nederland (een onafhankelijk kennisinstituut) of de ondersteuning van patiënten door BVN (Borstkankervereniging Nederland). Ieder radertje in het geheel is cruciaal.” Cruciaal is ook dat de Patiënten Adviesgroep (PAG) al in de voorbereidingsfase intensief betrokken is. Dat leidt volgens het studieteam uiteindelijk tot een betere toepassing van de resultaten, vanwege het draagvlak dat in de samenwerking is opgebouwd.

Fonds voor nieuwe studies

Een belangrijke opbrengst van de bekroonde studie-aanpak is een besparing binnen het project zelf. Omdat CDK4/6-remmers erg duur zijn, wordt alleen al door de studie uit te voeren 25 miljoen euro bespaard. Het SONIA-team pleit voor een zogeheten revolving fund, een fonds waarin uitgespaard geld terugvloeit om vergelijkbare studies te kunnen opstarten. Het ministerie van VWS werkt aan een regeling om de besparingen uit SONIA en andere studies ten goede te laten komen aan nieuwe onderzoeken.

  • De SONIA-studie is een initiatief van oncologen Inge Konings (Amsterdam UMC), Gabe Sonke (Antoni van Leeuwenhoek) en Agnes Jager (Erasmus MC). Zij vertegenwoordigen de Nederlandse borstkankeroncologen die verenigd zijn in de Borstkanker Onderzoek Groep. De studie vindt plaats in nauwe samenwerking met Borstkankervereniging Nederland, Integraal Kankercentrum Nederland en het instituut Beleid & Management Gezondheidszorg van de Erasmus Universiteit. Kijk voor meer informatie op de Parel-pagina van ZonMw.
  • ZonMw is de organisatie die namens de overheid medisch onderzoeksgeld verdeelt. Jaarlijks krijgen de meest opvallende projecten als blijk van waardering een Parel.