De afdeling Radiologie en Nucleaire geneeskunde stelde een CT-scanner, een röntgenapparaat en expertise van medewerkers beschikbaar om zoveel mogelijk informatie over de mummies te verzamelen. Onder andere katten, vissen, vogels, een krokodil en een zeldzame scarabee werden volledig doorgelicht.
De recente aanschaf van een krokodilmummie was voor de onderzoekers en conservatoren van het Allard Pierson Museum aanleiding om nieuw onderzoek te doen naar hun ruim 2.000 jaar oude dierenmummies. De oude Egyptenaren hadden verschillende redenen om dieren te mummificeren. Eigen huisdieren werden gemummificeerd, maar ook werden (delen van) dieren gemummificeerd en in een graf geplaatst als voedsel voor de overledene. Veruit de meeste mummies waren echter gefokte dieren, die met opzet werden gedood, gemummificeerd, verkocht en vervolgens als geschenk aan een godheid aangeboden.
Andere tak van sport
Onder veel belangstelling van de pers voeren radiodiagnostisch laboranten Nick Lobé en Roel Jansen op hun vrije zaterdag de scans uit. Samen hebben ze de nodige ervaring met het scannen van (dieren)mummies. Zo zijn alle 31 mummies van het Rijksmuseum van Oudheden al bij Jansen en zijn collega’s door de CT-scanner gegaan. Ook scanden ze al eerder dierenmummies. “Het is leuk om de kennis die je hebt, en die je normaal gesproken toepast op mensen, nu toe te passen binnen een hele andere tak van sport, waarbij je toch met je kennis een bijdrage kan leveren aan onderzoek”, aldus Jansen bij AT5.
Net als bij CT-scans van patiënten moeten de mummies ook vanuit verschillende hoeken in beeld gebracht worden. Vroeger werden mummies uitgepakt om ze te onderzoeken, met de moderne technologie kan een perfecte scan gemaakt worden van het dier en zijn verpakking. Lobé: “Met de hoge-resolutiebeeldvorming kunnen we echt alles zien”. Jansen vertelt over een eerdere scansessie met dierenmummies: “Een krokodil die we hebben gescand, bleek samen met een heleboel jonge krokodillen gemummificeerd te zijn. Allemaal samen in dezelfde windsels, dat was een onverwachte vondst.”
Radiodiagnostisch laborant Nick Lobé met een mummie van een krokodil.
Prangende vraag
De onderzoekers van het museum hoopten met deze scans te kunnen bepalen om welke diersoorten het precies ging. Daarnaast onderzochten ze het mummificatieproces. Een prangende vraag was of de mummie van een kat daadwerkelijk een kat bevatte. De scans bevestigden dit niet direct, in ieder geval een deel van de mummie bevatte geen skelet. Conservator Ben van der Bercken van het Allard Pierson Museum: “Dit zie je vaker, de mummies die het mooiste zijn aan de buitenkant bevatten niet altijd een stoffelijk overschot. Een van de mooiste mummies van deze collectie, die van een valk, is leeg. Op de scans zijn geen botten te zien maar een mysterieuze wolk.”
Een krokodilmummie kon afgelopen zaterdag op speciale aandacht rekenen, omdat uit recent onderzoek is gebleken dat veel krokodilmummies in eerste instantie bij de verkeerde krokodillensoort zijn ingedeeld. Uit de scans werd direct zichtbaar dat de krokodil niet zo prettig aan zijn einde was gekomen, hoogstwaarschijnlijk onthoofd. In z’n maag waren de resten van zijn laatste maaltijd nog zichtbaar.
Het Allard Pierson Museum gaat de scans een plek geven in het museum, zodat bezoekers de mummies zelf digitaal kunnen ‘ontleden’.
