“Zorg gaat over mensen, maar daarnaast zie ik ook andere dingen”, zegt anesthesioloog Niek Sperna Weiland. “Zo wordt na elke operatie gemiddeld 10 tot 14 kilo afval verzameld dat niet wordt gescheiden. Het gaat zo de verbrandingsoven in. En misschien is scheiden van medisch afval niet eenvoudig, we moeten er wel over nadenken.” Hij vertelt verder over een succesvolle verandering die onlangs heeft plaatsgevonden. “Alle twintig operatiekamers hier op locatie AMC hebben een geavanceerd luchtverversingssysteem. Tot voor kort stond dit systeem 24/7 aan in alle twintig OK’s. En hoewel er soms ook ‘s nachts wordt geopereerd, is het niet nodig de lucht in alle OK’s continu te verversen. Sinds 1 oktober wordt de werking van het systeem in vijftien operatiekamers ’s nachts verlaagd.” Deze beslissing heeft geen enkele invloed op de kwaliteit van de luchtbehandeling, maar zorgt wel voor een flinke besparing van energie. Dat is goed voor zowel milieu als portemonnee.
Narcosegassen
Volgens Sperna Weiland zijn er meer mogelijkheden om klimaatvriendelijker te opereren. “Kijk naar mijn eigen vakgebied, de anesthesiologie. Ik kan kiezen uit verschillende narcosemiddelen, via beademing of intraveneus (via een infuus, red.). Van de narcosemedicatie via beademing komt meer dan 95 procent in de buitenlucht terecht. Het gaat om potentiële broeikasgassen die nauwelijks afbreekbaar zijn. Op de Noord- en Zuidpool worden inmiddels stijgende concentraties narcosegassen gemeten. Ik gebruik daarom als dat kan liever intraveneuze narcosemiddelen.”
De anesthesioloog wijst op de grote hoeveelheid instrumenten die tijdens een operatie worden gebruikt. “Er zijn materialen die vaker worden gebruikt (re-usables), maar die moet je wel steeds ontsmetten. Ook veel instrumenten moeten na één keer worden weggegooid, de zogeheten disposables.” Hij is ervan overtuigd dat het ziekenhuis veel duurzamer kan werken zonder dat het extra geld kost. “Wetenschappelijke studies laten zien dat re-usables zelfs goedkoper zijn. Veel mensen gaan er onterecht van uit dat duurzamer ook duurder is. Het vergt misschien wel wat onderzoek en tijd zodat we betere keuzes kunnen maken.”
Geen schade doen
Daarom heeft Sperna Weiland een innovatie-impuls (een aanvraag voor innovatiebudget) ingediend bij de Raad van Bestuur om de komende jaren uit te zoeken hoe er duurzamer gewerkt kan worden in de operatiekamers van Amsterdam UMC. Binnenkort hoort hij of de impuls wordt toegekend. Zijn enthousiasme komt voort uit zijn liefde voor de natuur, maar heeft ook met gezond verstand te maken. “Dat je nadenkt over betere oplossingen zou de normaalste zaak van de wereld moeten zijn. Ik ben daarom ontzettend blij met de komst van een gezamenlijke milieuadviesgroep die gaat werken aan een groener Amsterdam UMC. Daar zet ik me graag voor in.”
Tekst: Nicole de Haan
Foto: Martijn Gijsbertsen
