De resultaten van dit onderzoeksproject, genaamd Immunoplast, zijn gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Environment International. Het onderzoek toont aan dat minuscule stukjes plastic uit de leefomgeving bij mensen in hun bloedbaan worden opgenomen.
Bloed gescreend op vijf polymeren
De onderzoekers zijn van de Vrije Universiteit Amsterdam, Deltares en van Amsterdam UMC. Zij ontwikkelden een analysemethode die gericht is op het op sporenniveau aantonen van micro- en nano-plastic deeltjes in menselijk bloed. De methode werd toegepast op het bloed van 22 anonieme donoren. Dit bloed werd onderzocht op de aanwezigheid van vijf verschillende polymeren, de bouwstenen van plastic. Ook werd van de afzonderlijke polymeren bepaald in welke mate ze aanwezig waren in het bloed.
Driekwart van de proefpersonen bleek plastics in het bloed te hebben. Het onderzoek levert dus, voor het eerst, bewijs dat plastic deeltjes bij mensen in de bloedsomloop terecht kunnen komen. Eerdere aanwijzingen hiervoor kwamen uit experimenten in een laboratorium. Het huidige onderzoek laat zien dat mensen in hun gewone dagelijkse leven microplastics vanuit hun omgeving opnemen en dat de hoeveelheden meetbaar zijn in hun bloed.
De onderzoeksgroep van Juan Garcia Vallejo van de afdeling Moleculaire celbiologie en immunologie was betrokken bij het verzamelen van bloed op een ‘plastic-vrije’ manier. Zo wordt bloed gewoonlijk opgevangen in speciale plastic buisjes, deze zijn voor dit onderzoek vervangen door glazen buisjes. Dat was essentieel omdat de onderzoekers zeker moesten zijn dat de aanwezigheid van plastic deeltjes in het bloed niet voortkwam uit de bloedafname.
PET meest aangetroffen
In het bloed van de proefpersonen bedroeg de totale concentratie plastic deeltjes gemiddeld 1,6 µg/ml, wat te vergelijken is met één theelepel plastic in 1.000 liter water (tien grote badkuipen). Een kwart van de geteste donoren had geen aantoonbare hoeveelheden plastic deeltjes van welke soort dan ook in het bloed. Polyethyleentereftalaat (PET), polyethyleen en styreenpolymeren waren de meest aangetroffen soorten plastic in de bloedmonsters, gevolgd door poly(methylmethylacrylaat). Polypropyleen werd ook geanalyseerd, maar alle concentraties waren te laag om nauwkeurig te kunnen worden gemeten.
Een vervolgvraag is nu hoe schadelijk dit is. Hoe gemakkelijk kunnen deze deeltjes vanuit de bloedbaan in weefsels terechtkomen, bijvoorbeeld in organen zoals de hersenen. Heather Leslie, ten tijde van het onderzoek verbonden aan de VU, legt uit: "We hebben nu aangetoond dat onze bloedsomloop, onze levensrivier als het ware, plastic meevoert.” Marja Lamoree vult aan: “Deze dataset is de eerste in zijn soort en moet worden uitgebreid om inzicht te krijgen in hoe wijdverspreid plasticvervuiling is in het lichaam van mensen en hoe schadelijk dat kan zijn. Met dat inzicht kunnen we bepalen of blootstelling aan plastic deeltjes al dan niet een risico voor de volksgezondheid vormt.”
Het team van Garcia Vallejo heeft experimenten uitgevoerd op immuuncellen in het bloed (neutrofielen en monocyten) om na te gaan of zij in een reageerbuis interactie hadden met microplastics en wat de gevolgen van deze interactie waren. Dit onderzoek is nog niet afgerond.
Gezondheidsrisico’s
Het onderzoek dat vandaag verscheen, werd gefinancierd door de Common Seas Foundation en het ZonMw-programma Microplastics & Health. ZonMw wil met dit programma meer inzicht krijgen in de mogelijke gezondheidseffecten van kleine plastic deeltjes, en wat gedaan kan worden om mogelijke schadelijke effecten op de gezondheid te beperken. De 15 kortlopende projecten uit het programma zijn inmiddels afgerond. Hieruit blijkt dat nog kennis ontbreekt en vervolgonderzoek noodzakelijk is om gezondheidsrisico's te kunnen bepalen.
Juan Garcia Vallejo en zijn groep zijn ook betrokken bij het vervolgonderzoek POLYRISK, een door Europa gefinancierd consortium dat zich bezighoudt met de effecten van microplastics op de menselijke gezondheid. En in Nederland wordt dit vervolgonderzoek uitgevoerd door het onderzoeksconsortium MOMENTUM, waarin de VU ook partner is.
Bron: Vrije Universiteit
