NWO heeft een speciaal programma voor onderzoek door consortia waarin zowel publieke als private partijen samenwerken: Onderzoek op Routes door Consortia (NWA-ORC). Binnen dit programma gaat geld naar drie consortia waarvan Amsterdam UMC’ers penvoerder zijn.
Erfelijke hersenziektes
De consortia hebben ambitieuze plannen. Zo wil CureQ ruim tien erfelijke hersenziektes vertragen en genezen die allemaal veroorzaakt worden door eenzelfde soort DNA-fout. De DNA-fout leidt tot de aanmaak van een ziek eiwit. Het gaat onder meer om de ziekte van Huntington, Spinocerebellaire ataxie (SCA) type 1 en SCA type 3. Deze ziektes kunnen al op relatief jonge leeftijd ontstaan en leiden vaak snel tot flinke beperkingen.
Tot op heden zijn er geen behandelingen die de ziektes stoppen of de achteruitgang kunnen remmen. Recent zijn de eerste hoopgevende trials gestart, maar er zijn nog veel openstaande en urgente vragen. Wat is het beste moment om met therapie te starten? Is het begin van de ziekte te voorspellen, en willen gendragers dat wel weten? Is een alternatieve behandeling ook mogelijk zonder ruggenprik of hersenoperatie? En wat betekent dit voor heel jonge patiënten? Onderzoekers, artsen, ethici, biotechbedrijven en patiëntenverenigingen zullen gezamenlijk deze vragen beantwoorden, met als doel een persoonsgerichte aanpak en behandeling mogelijk te maken.
CureQ (penvoerder is professor Eric Reits) krijgt een bedrag van 4,7 miljoen euro.
Boezemfibrilleren
Het CIRCULAR consortium richt zich op de meest voorkomende hartritmestoornis: boezemfibrilleren. Deze is moeilijk op te sporen en te behandelen. Reden hiervoor is het ontbreken van inzicht in het onderliggende moleculaire mechanisme. De onderzoekers onder leiding van Bianca Brundel verzamelden de 5 meest gerapporteerde mechanismen (triggers) die boezemfibrilleren in gang zetten. Dat deden zij via burgerwetenschap: wetenschappelijk onderzoek dat in zijn geheel of gedeeltelijk wordt uitgevoerd door vrijwilligers, vaak in samenwerking met of onder begeleiding van wetenschappers met een professionele aanstelling.
Samen met patiënten, onderzoekers en artsen gaat het consortium de 5 mechanismen verder uitzoeken, waarbij experimenteel onderzoek zal helpen het mechanisme in kaart te brengen. Deze kennis is essentieel om nieuwe aangrijpingspunten voor geneesmiddelen en bio-markers voor diagnostiek te ontdekken. Vervolgens gaan de samenwerkende partijen nieuwe geneesmiddelen testen die gericht zijn op deze triggers. De aanpak is uniek door de inzet van proefdiervrije systemen voor circulair onderzoek.
CIRCULAR krijgt hiervoor een bedrag van 4,6 miljoen euro.
Jonge criminelen
Het consortium Screen & Intervene (SCIN) houdt zich bezig met neurobiologische beoordelingen bij de diagnostiek en behandeling van jonge criminelen. Jeugddelinquentie is een aanzienlijk probleem in onze maatschappij. In de forensische praktijk richten behandelaren zich op diagnostiek en behandeling van jongeren die een strafbaar feit hebben gepleegd om de kans op herhaling te verkleinen. Helaas is die behandeling nog niet voor iedereen effectief. De aanpak van jeugdcriminaliteit kan verbeterd worden door meer rekening te houden met de neurobiologische ontwikkeling van individuele jongeren. Daarom gaat SCIN in dit project neurobiologische en standaard psychosociale screening integreren, om zo beter te kunnen voorspellen wie baat heeft bij welke interventie. Die kennis moet forensische interventies en het adolescentenstrafrecht effectiever maken.
SCIN (onder penvoerderschap van Lucres Nauta-Jansen) krijgt hiervoor een bedrag van 1,9 miljoen euro.
