Het weglaten van een drain tijdens een operatie van de alvleesklierstaart geeft betere resultaten. Drainloze chirurgie is niet alleen veilig, ook zijn er na de operatie minder complicaties en is de opnameduur van de patiënten korter. Dit blijkt uit onderzoek van Amsterdam UMC in tien Nederlandse en twee Italiaanse ziekenhuizen, dat vandaag is gepubliceerd in Lancet Gastroenterology & Hepatology.

De onderzoekers wilden met deze studie de veiligheid van operaties zonder drain bevestigen in vergelijking met de huidige praktijk waarbij altijd een chirurgische drain wordt geplaatst. "Deze studie zal naar verwachting een langdurige discussie onder chirurgen afsluiten", zegt Marc Besselink, hoogleraar chirurgie aan Amsterdam UMC en hoofdonderzoeker van de studie. "In een tijd waarin de geneeskunde steeds complexer en duurder wordt, toont deze studie aan dat het weglaten van een deel van de behandeling soms ook gunstig kan zijn. Less is more.”

Routinepraktijk

Bij patiënten waarbij de linkerhelft (de ‘staart’) van de alvleesklier verwijderd moet worden vanwege een tumor, plaatsen chirurgen traditioneel een drain om vloeistoffen, zoals alvleeskliersap, die zich na de operatie kunnen ophopen, gemakkelijker te kunnen verwijderen. Dit is een routinepraktijk vanwege het hoge (25%) risico op postoperatieve lekkages. Een steeds grotere groep chirurgen stelt echter dat het plaatsen van een drain het risico op complicaties zoals lekkage en infectie juist kan verhogen.

Veel groter voordeel

De PANDORINA-studie omvatte 282 patiënten die de alvleesklieroperatie (distale pancreatectomie) ondergingen. De onderzoekers wilden aantonen dat drainloze chirurgie veilig was in termen van belangrijke complicaties. Dit is gelukt. Daarnaast toonde het onderzoek aan dat het aantal postoperatieve lekkages met 15% afnam (van 27% naar 12%) bij patiënten die drainloze chirurgie ondergingen. Ook het aantal algemene complicaties nam bij deze groep af (van 51% naar 33%). "Het voordeel van drainloze chirurgie is veel groter dan we vooraf aan het onderzoek verwachtten", zegt professor Roberto Salvia van het Pancreas Instituut in Verona, "en voor onze collega's is dit zeer overtuigend bewijs". "We verwachten dat drainloze chirurgie voor distale pancreatectomie nu zal worden opgenomen in de internationale richtlijnen en gangbaar wordt in de dagelijkse praktijk van alvleesklierchirurgen over de hele wereld", voegt Ward van Bodegraven, onderzoeker bij de Dutch Pancreatic Cancer Group en coördinator van het onderzoek. Om dit mogelijk te maken, hebben de onderzoekers hun bevindingen al gedeeld op verschillende internationale symposia.

Lees meer over de studie in Lancet Gastroenterology & Hepatology. Het onderzoek werd uitgevoerd in de volgende ziekenhuizen van de Dutch Pancreatic Cancer Group: Amsterdam UMC, OLVG Amsterdam, LUMC Leiden, Erasmus MC Kanker Instituut Rotterdam, Catharina Ziekenhuis Eindhoven, UMC Groningen, Regionaal Academisch Kankercentrum Utrecht Universitair Medisch Centrum Utrecht en St Antonius Ziekenhuis Nieuwegein, Radboud UMC Nijmegen, Medisch Spectrum Twente Enschede, MUMC+ Maastricht, en twee ziekenhuizen in Italië; Pancreas Institute Verona University Hospital en Poliambulanza Hospital Brescia.

Fotografie: Amsterdam UMC/Digidaan