“Voeding en beweging zijn zo vanzelfsprekend, dat we er niet bewust aandacht aan schenken bij een ziekenhuisopname. Dat moet wel. Want juist op zo’n kritisch moment kan aandacht voor de juiste voeding en voldoende beweging achteruitgang op korte termijn verminderen en herstel na de ziekenhuisopname bevorderen”, aldus Weijs.
“Mijn moeder van 85 jaar werd onlangs opgenomen in het ziekenhuis”, vertelt hij. “Ze moest stil blijven liggen en ze kreeg vrijwel geen eiwit. Als je plotseling geen eiwit eet, verliest je lichaam eiwitten. Dat klinkt logisch. Daarnaast verlies je eiwitmassa, zeg maar spiermassa, als je stil blijft liggen. Dit gebeurt ook zonder ziekte, maar als je ziek bent, kan de situatie snel verergeren.”
Verlies van spiermassa
Iemand van 85 jaar heeft volgens Weijs weinig kans om die spiermassa na verblijf in het ziekenhuis weer terug te krijgen, omdat oudere mensen over het algemeen veel minder bewegen. Zodoende kan het acute verlies van spiermassa in het ziekenhuis bijdragen aan de chronische afname van spiermassa, ook wel sarcopenie genoemd. Dit gaat ten koste van vitaliteit en zelfredzaamheid.
Weijs: “Op basis van de screening bleek mijn moeder niet ondervoed. Bij ondervoeding start een speciale behandeling met onder andere een eiwitverrijking. Mijn moeder was niet ondervoed. En als je geen rood vlaggetje krijgt en niet veel eetlust hebt of gewoon niet om eten vraagt, dan krijg je ook geen eiwit. Ik kreeg te horen ‘vier dagen zonder eten is heel normaal meneer’ en ‘dan zouden we dat voor iedereen moeten doen’. Dat klopt. Dat is ook mijn punt. Er moet volgens mij meer aandacht zijn voor een (individueel) voedingsplan in combinatie met een bewegingsplan. Daardoor zal een patiënt beter herstellen. En misschien ook eerder naar huis kunnen gaan. Daar moet je als ziekenhuis beleid op maken.”
Fitter worden
Artsen moeten volgens Weijs voorkomen dat de patiënt veel minder eiwit eet, ook als de patiënt geen eetlust heeft. Voldoende beweging zorgt ervoor dat het voedingseiwit tot versterking van de spieren leidt. De combinatie van juiste voeding en beweging is dus essentieel. Er is al veel kennis over het belang van voedingseiwitten voor de spierkracht. Naarmate je ouder wordt, neemt de hoeveelheid spiermassa en spierkracht langzaam af. Verlies van spiermassa veroorzaakt allerlei gezondheidsklachten, zoals hart- en vaataandoeningen en ontregeling van de stofwisseling. Om fitter te worden moet je voldoende eiwitten eten én voldoende bewegen.
Weijs begon ruim dertig jaar geleden met onderzoek naar eiwitbehoefte. De afdeling diëtetiek en voedingswetenschappen van Amsterdam UMC zet zich in voor optimale voedingszorg en zal de komende jaren meer praktijk- en zorggericht onderzoek doen, in samenwerking met onder andere de Hogeschool van Amsterdam waar Weijs lector is.
Leerstoel
Volgens Weijs weten we al veel over leefstijlinterventies buiten het ziekenhuis. “Om ze in het ziekenhuis in te zetten, moeten ze op maat gemaakt worden voor verschillende patiëntengroepen. En er moet goed worden samengewerkt tussen verschillende professionals, zoals diëtisten, fysiotherapeuten, verpleegkundigen en artsen. Deze leerstoel Voeding & Beweging -met bijzondere aandacht voor eiwit- laat zien dat er aandacht is voor juist de combinatie van voeding en beweging, nu ook meer en meer in de medische zorg.”
Tekst: Nicole de Haan
