07/05
Promotie
Mesenchymale stromale cellen als therapie
Anne Cornelissen: ‘The Versatility of Mesenchymal Stromal Cells – Means for Optimization’
Mesenchymale Stromale Cellen (MSC), cellen afkomstig uit het beenmerg, hebben belangrijke eigenschappen omdat ze kunnen bijdragen aan weefselregeneratie. Verder ondersteunen ze de bloedvormende stamcellen en hebben ze invloed op het afweersysteem. In het menselijk lichaam zijn veelal weinig van deze cellen aanwezig. Daarom is het noodzakelijk MSC buiten het lichaam te kweken als deze cellen gebruikt moeten worden in een patiënt als therapie. Helaas heeft de vermeerdering buiten het lichaam een nadelig effect op de effectiviteit van de therapie. In dit proefschrift heeft Cornelissen gekeken hoe het gebruik van MSC (verder) geoptimaliseerd kan worden met als doel de klinisch belangrijke eigenschappen te behouden.
Uit het onderzoek blijkt dat gekweekte MSC slecht naar de plaats van bestemming in het lichaam migreren. Cornelissen vond dat een verstoorde balans tussen de celkern en het celskelet hier weleens de oorzaak van kan zijn. Verder vond ze dat het voorbehandelen van MSC met ontstekingsbevorderende stofjes ongunstig uitwerkt op de aanmaak van bloedvormende stamcellen. Ook toonde ze aan dat MSC een interactie aangaan met andere cellen van het immuunsysteem, de zogenoemde aangeboren lymfoïde cellen, wat de gunstige eigenschappen van beide celtypen versterkt.
Promotor: prof. dr. C.E. van der Schoot
Co-promotor: dr. C. Voermans
Plaats en tijd: Agnietenkapel, 12.00 uur
07/05
Promotie
Complicaties bij infecties in het hoofd-halsgebied
Nicolien van der Poel: ‘Orbital and intracranial complications of common infections of the head and neck. Current insights and changing views’.
Infecties in het hoofd-hals gebied, zoals middenoorontsteking en acute bijholteontsteking, komen vaak voor en kennen meestal een gunstig beloop. Toch kunnen er complicaties optreden in de oogkas en in de schedel. Omdat de complicaties van oudsher een hoog risico gaven op lange-termijn schade - en zelfs op overlijden- , werden ze agressief behandeld. Sinds de wijde beschikbaarheid van antibiotica en scans is de prognose verbeterd en de behandeling veranderd. Van der Poel beschrijft in haar proefschrift de huidige stand van zaken omtrent diagnostiek, behandeling en prognose van de complicaties die kunnen optreden bij infecties in het hoofd-hals gebied.
Beeldvorming (CT of MRI-scan met contrast) kan uitsluitsel geven over de aanwezigheid en uitgebreidheid van complicaties in de oogkas en schedel. Van der Poel schrijft dat het dus belangrijk is om deze technieken te gebruiken bij het stellen van een diagnose en het bepalen van de juiste behandeling. Bij orbitale cellulitis, een bepaalde vorm van oogontsteking, is een chirurgische drainage niet altijd nodig. Vaak is het voldoende om de aandoening te behandelen met antibiotica. Daarnaast stelt Van der Poel dat het verstandig is om als aanvulling op de antibiotische en/of chirurgische therapie, ook bloedverdunners te gebruiken in geval van trombose in de schedel. Tegenwoordig hebben dit soort complicaties een betere prognose dan vroeger, maar er zijn nog steeds mensen die eraan overlijden. Van der Poel benadrukt dat multidisciplinaire samenwerking belangrijk is voor optimale diagnostisering en behandeling van complicaties in de oogkas en schedel als gevolg van infecties in het hoofd-halsgebied.
Promotores: prof. dr. M.P. Mourits en prof. dr. F.G. Dikkers
Co-promotor: dr. F.A. Ebbens
Plaats en tijd: Agnietenkapel, 14.00 uur
08/05
Promotie
Betere voorspelling kans op afstoting na transplantatie nier
Improving the contribution of histopathology in kidney diseases: from diagnosis to prognosis
Yassine Bouatou: ‘Improving the contribution of histopathology in kidney diseases: from diagnosis to prognosis’.
De belangrijkste onderzoeksvraag van dit proefschrift is hoe microscopisch weefselonderzoek (histopathologie) beter kan bijdragen aan de diagnostiek van nieraandoeningen. Bouatou doet aanbevelingen hoe de beperkingen van dit onderzoek aan te pakken en hij geeft nieuwe benaderingen om nierziekten beter te karakteriseren en te voorspellen wat de prognose is.
Uit zijn onderzoek blijkt dat niet alle patiënten die dezelfde ziekte hebben, gelijk zijn. Na een niertransplantatie bestaat de kans op transplantatie glomerulopathie, een ziekte die soms te maken heeft met de afstoting van de nieuwe nier, maar er kan ook een andere oorzaak zijn. De ziekte is ingedeeld in vier groepen (cg0, cg1, cg2, cg3). Deze classificatie heeft echter geen toegevoegde waarde bij het voorspellen of het geïmplanteerde orgaan behouden blijft. De promovendus heeft daarom een gemakkelijk te gebruiken hulpmiddel voor artsen gemaakt om te voorspellen of de patiënt -afhankelijk van het subtype van de ziekte- de transplantatie overleeft. Bouatou verwacht dat het resultaat van zijn onderzoek leidt tot een betere classificering van de pathologie rond een niertransplantatie. Hij presenteert deze resultaten dit najaar op een congres in Pittsburgh.
Promotor: prof. dr. S. Florquin
Co-promotores: dr. J.J.T.H. Roelofs en dr. J. Kers
Plaats en tijd: Agnietenkapel, 14.00 uur
09/05
Promotie
Beeldvorming bij aderverkalking en leververvetting
Loek Smits: ‘From Image to Intervention: Innovation in Cardiometabolic Medicine’.
In dit proefschrift staan medische beeldvormende technieken (met name MRI‐scans) beschreven die informatie kunnen geven over de ernst van aderverkalking (atherosclerose) en leververvetting. Smits heeft een aantal nieuwe technieken ontwikkeld en/of gevalideerd en deze beeldvormende technieken gebruikt om het effect van nieuwe behandelingen van atherosclerose en leververvetting te testen.
Atherosclerose en leververvetting zijn ziektebeelden met een lange aanloopfase voordat de ziekte werkelijk de kop opsteekt. Daarbij kan beeldvorming van relevante ziekteprocessen dus van nut zijn in de kliniek en in wetenschappelijk onderzoek. De beide ziekten hebben nog meer overeenkomsten. Grote epidemiologische studies lijken aan te tonen dat leververvetting (met name de ernstigere variant met ontsteking van de lever) het risico op atherosclerose en hart‐ en vaatziekten vergroot. Of dit ook een oorzakelijk verband is, is nog niet bekend. Daarnaast speelt het samenspel tussen ontstekingscellen (met name monocyten en macrofagen) en lipiden (vetten) een belangrijke oorzakelijke rol in het ontstaan en de progressie van de ziektebeelden. In dit proefschrift is - vanwege deze gelijkenissen- dan ook onderzoek gedaan naar nieuwe beeldvormende technieken en nieuwe behandelingen voor zowel atherosclerose als leververvetting.
Promotores: prof. dr. M. Nieuwdorp en prof. dr. ir. A.J. Nederveen
Copromotor: dr. B.F. Coolen
Plaats en tijd: Agnietenkapel, 10.00 uur
10/05
Promotie
Galzout onder de loep
Davor Slijepčević: ‘Hepatic bile salt uptake: the role of NTCP revisited’.
Galzouten worden in de lever gemaakt en uitgescheiden via de galblaas naar de darm. Vervolgens ondergaan galzouten (re)circulatie tussen darm en lever, waarbij meerdere transporteiwitten cruciaal zijn. Het eiwit NTCP is de toegangspoort voor galzouten.
Slijepčević heeft de functionele rol van dat eiwit in de kringloop van galzouten bestudeerd in muizen. De centrale vraag was of er galzoutenstijging in het bloed zou ontstaan als de muizen een medicijn gebruiken dat het eiwit NCTP remt. Dit kan toxische galzoutstapeling in de lever verminderen. Daarnaast verwachtte de promovendus veranderingen in het cholesterol/vetmetabolisme.
Het onderzoek zet de weg open naar meer onderzoek om NTCP-remmers te gebruiken bij patiënten bij wie galzouten zich opstapelen in de lever en/of bij storingen zoals obesitas en leververvetting.
Promotores: prof. dr. U.H.W. Beuers en prof. dr. R.P.J. Oude Elferink
Co-promotor: dr. K.F.J. van de Graaf
Plaats en tijd: Aulal, 11.00 uur
10/05
Promotie
Koeling baby beïnvloedt dosering medicatie
Yuma Bijleveld: ‘Effect of hypothermia on the pharmacokinetics of antibiotics in neonates’. Dit onderzoek gaat over ernstig zuurstofgebrek rond de geboorte dat kan leiden tot complicaties bij de baby, zoals hersenschade, orgaan falen, spasticiteit, epilepsie en zicht- en gehoorstoornissen. Soms overlijdt de baby. Daarom worden deze patiënten direct na de geboorte gekoeld, waarbij antibiotica worden toegediend. Echter, dit gebeurt in doseringen die nog niet bij gekoelde baby’s zijn onderzocht. Het blijkt dat lichaamskoeling het uitscheiden van antibiotica in deze patiëntengroep vermindert ten opzichte van de periode nadat de patiënten weer opgewarmd zijn. Op basis van de onderzoeksgegevens zijn nieuwe doseerregimes voorgesteld. Dit leidt tot effectievere therapie met minder kans op bijwerkingen.
Promotores: prof. dr. R.A.A. Mathôt en prof. dr. A.H.L.C. van Kaam
Co-promotor: dr. T.R. de Haan
Plaats en tijd: Aula, 13.00 uur
10/05
Promotie
Naadlekkage na operatie endeldarmkanker
Emma Westerduin: ‘Complications and salvage surgery following restorative and non-restorative rectal cancer resection’.
Naadlekkage is een veelvoorkomende complicatie na een operatie voor endeldarmkanker waarbij een nieuwe darmnaad wordt gemaakt. Als de chirurg niet kiest voor een nieuwe darmnaad maakt hij een stoma. Patiënten die echter geen stoma willen, krijgen een darmnaad wat de nodige risico’s met zich meebrengt. Maar als het fout gaat door naadlekkage dan is een hersteloperatie mogelijk.
Uit het promotieonderzoek blijkt dat een hersteloperatie na eerdere lekkage van de nieuwe darmnaad, waarbij opnieuw een darmnaad wordt aangelegd, succesvol is bij ongeveer zeventig procent van de patiënten. Dan lijkt de endeldarmfunctie weer vergelijkbaar met een geslaagde operatie aan de endeldarm. Patiënten geven wel een verminderde kwaliteit van leven aan na een hersteloperatie. Volgens Westerduin lijkt een hersteloperatie na naadlekkage alleen geïndiceerd voor zeer gemotiveerde patiënten.
Promotor: prof. dr. W.A. Bemelman
Co-promotores: dr. A.A.W. van Geloven en dr. P.J. Tanis
Plaats en tijd: Agnietenkapel, 14.00 uur
14/05
Promotie
Rode bloedcellen doen meer dan zuurstoftransport
Djuna de Back: ‘Red blood cells, far more than oxygen transporters alone’.
Zodra rode bloedcellen een bacterie, schimmel of virus aan zich hebben gebonden via een speciale receptor, verandert het uiterlijk van de rode bloedcel van normaal naar plakkerig. Daardoor kan het immuunsysteem de indringers sneller opruimen. Daarnaast ontdekte De Back dat dit veranderde “plakkerige” rode bloedcel type kan worden gebruikt in een methode om pathogenen (ziekteverwekkers) te verwijderen uit het lichaam van mensen met een bloedvergiftiging (sepsis). Daarbij wordt gebruik gemaakt van een filter en een aferese apparaat, een apparaat om bloedbestanddelen en pathogenen uit het bloed te verwijderen.
Promotor: prof. dr. T.W. Kuijpers
Co-promotores: dr. M.G.J. van Kraaij en dr. R. van Bruggen
Plaats en tijd: Agnietenkapel, 12.00 uur
