Over de teek
Over de ziekte van Lyme
Per jaar worden meer dan 1 miljoen mensen in Nederland gebeten door een teek. Ongeveer 1 op de 5 teken draagt de Borrelia-bacterie bij zich. Deze bacterie kan de ziekte van Lyme veroorzaken. De ziekte komt steeds vaker voor; in 2017 meer dan 25.000 nieuwe gevallen alleen al in Nederland. Dat is een verviervoudiging ten opzichte van twintig jaar geleden. De ziekte van Lyme kan zich uiten door een rode kring ter plaatse van de tekenbeet. Dit is met antibiotica te behandelen. Als de ziekte niet wordt herkend kan de infectie zich verspreiden met soms ernstige klachten tot gevolg, zoals gewrichtsklachten, hartritmestoornissen en aantasting van het centrale zenuwstelsel. ‘Belangrijk om te beseffen is dat minstens evenzoveel teken besmet zijn met andere mogelijke ziekteverwekkers; andere bacteriën, parasieten en virussen, die bijvoorbeeld kunnen leiden tot hevige koorts en hersenontsteking. We zijn daarom op zoek naar een vaccin tegen de teek zelf en niet alleen tegen de Borrelia-bacterie’, geeft Hovius aan. ‘Daarnaast is betere diagnostiek en behandeling ook heel belangrijk, en dit heeft ook zeker onze aandacht, maar nog beter zou het zijn om met een veilig en effectief vaccin de tekenbeetziektes te voorkomen’.
Prof. dr. Joppe Hovius
Vaccin om Lyme en andere ziektes door de teek te voorkomen
‘Met een preventief vaccin zou je in de toekomst bepaalde risicogroepen kunnen inenten, bijvoorbeeld mensen die in een gebied wonen waar de teek veel voorkomt, mensen die voor hun beroep veel in ‘het groen’ komen of mensen met een slecht functionerend immuunsysteem’. Maar wat gebeurt er nu precies als een teek bijt? ‘Het gaat als volgt; als een teek bijt, wil de teek bloed hebben. Hij zuigt dus, maar daarbij spuugt de teek ook bacteriën en tekenspeekseleiwitten in de huid’, vertelt Hovius. ‘Deze tekenspeekseleiwitten zijn heel belangrijk voor de bloedmaaltijd van de teek en de overdracht van de Borrelia-bacterie; zonder die speekseleiwitten kan de bacterie namelijk minder goed een infectie veroorzaken. Een vaccin tegen die eiwitten zou het kunnen beschermen tegen de Borrelia-bacterie, maar ook tegen andere ziekteverwekkers. Je vangt dus meerdere ‘teken’ in 1 klap’.
Waar staan we nu
‘Mede dankzij donaties aan de AMC Foundation hebben we onderzoek gedaan naar een vaccin tegen de teek. Daarnaast hebben we een grootschalig onderzoek gedaan met een eenmalige financiering van de Europese commissie. Door deze onderzoeken hebben we in het lab al drie tekenspeekseleiwitten ontdekt waarvan wij aanwijzingen hebben dat zij voor een anti-teken vaccin gebruikt kunnen worden. Naast die drie eiwitten is er nog een batterij aan andere eiwitten die we nog niet hebben getest. Misschien werken die wel beter of kan het zo zijn dat als je deze combineert het leidt tot een nog beter vaccin. Ofwel; we hebben al verschillende belangrijke aanwijzingen, die we verder moeten onderzoeken, voordat we daadwerkelijk een preventief vaccin kunnen ontwikkelen’.
Over Joppe Hovius
Hovius is internist-infectioloog in Amsterdam UMC en hoogleraar Inwendige geneeskunde -met als leerstoel vector-overdraagbare infectieziekten. Ook is hij oprichter en coördinator van het Amsterdams Multidisciplinair Lyme Centrum van Amsterdam UMC, een expertisecentrum voor patiënten met een verdenking op teken overdraagbare aandoeningen.
Naast het onderzoek naar een preventief vaccin wordt veel meer onderzoek gedaan. Zo is ook een onderzoek gestart naar verbetering van de diagnostische testen voor de ziekte van Lyme en andere ziekteverwekkers door de teek dankzij financiering van de horstingstuit-foundation.
Wilt u ook bijdragen?
U kunt direct doneren via steunamc.nl. Uiteraard kunt u ook altijd contact met ons opnemen voor meer informatie of om samen de mogelijkheden door te nemen in een persoonlijk gesprek. Tel: 020-5661776, E-mail: amcfoundation@amc.nl
Meer informatie over het onderzoek
Eerdere berichten in de rubriek 'Onderzoeker vertelt' teruglezen?