Acht talentvolle wetenschappers van Amsterdam UMC ontvangen van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) een bedrag van maximaal 800.000 euro. Hiermee kunnen zij een vernieuwende onderzoekslijn ontwikkelen en een eigen onderzoeksgroep uitbouwen. De variatie in onderwerpen is groot: van nieuwe toepassingen voor kunstmatige intelligentie, tot preventie van obesitas en het onderdrukken van afweercellen om de behandeling van kanker te verbeteren.

Oliver Gurney-Champion: Tumoren beter bekijken

Als artsen beter kunnen zien wat er op microscopisch niveau in tumoren gebeurt voor en tijdens behandelingen tegen kanker, kunnen zij beter inspelen op de specifieke eigenschappen van die tumor en de behandeling personaliseren. Kwantitatieve MRI maakt het mogelijk om microscopische eigenschappen van de tumor, zoals doorbloeding en celdichtheid, te meten. Helaas zijn huidige kwantitatieve MRI-technieken van beperkte kwaliteit en leveren deze vervormde, onscherpe en onnauwkeurige beelden. De onderzoeker zal een nieuwe techniek ontwikkelen die het mogelijk maakt om onvervormde, scherpe en accurate beelden te meten met behulp van kunstmatige intelligentie.

Sarah Derks: Maag-slokdarmkankers als dirigent van het afweersysteem

Maag-slokdarmkankercellen zijn kampioen in het onderdrukken van het afweersysteem: een belangrijke reden dat immuuntherapie en chemoradiotherapie vaak niet werkt. Derks onderzoekt op welke manier de kankercellen nabije afweercellen inactiveren. Deze kennis gebruikt zij in de REACT-studie om nieuwe afweerstimulerende therapieën te testen in tumormodellen die van patiënten afkomstig zijn.

Joreintje Mackenbach: Voorwaarden voor succesvolle preventie van obesitas

De huidige aanpak ter preventie van obesitas heeft maar beperkt effect. Er zijn aanwijzingen dat commerciële voedingsbedrijven de invoering van effectieve beleidsmaatregelen zoals een suikertaks proberen tegen te houden. Hoeveel invloed die commerciële strategieën daadwerkelijk hebben in vergelijking met andere factoren, zoals publieke opinie en bereidheid tot regulering door de overheid, is onbekend. In dit project ontrafelen onderzoekers de manieren waarop commerciële bedrijven het beleid dat gericht is op de preventie van obesitas beïnvloeden.

Lieuwe Bos: Navigeren van behandeleffect door middel van een biologisch kompas bij patiënten met een acute longaanval

Ongeveer 1 op de 3 mensen die een acute longaanval krijgt, overlijdt hieraan. Er is momenteel geen goede behandeling beschikbaar. Dit komt onder andere doordat we niet weten welke door medicijnen uitgelokte veranderingen in het lichaam goed zijn, en welke niet. In dit project onderzoekt Bos welke veranderingen ervoor zorgen dat mensen hier minder vaak aan overlijden en hoe we deze kennis kunnen gebruiken om onderzoek te verbeteren en persoonlijke behandelingen te geven.

Joep Grootjans: Immuuncellen in de buikholte werken kankercellen in de hand

Naar het buikvlies uitgezaaide dikkedarmkanker reageert slecht op behandeling en daarom sterven veel patiënten hieraan. Het is bekend dat immuuncellen in de buikholte kankercellen in de hand werken. Dit project zal onderzoeken of het onderdrukken van deze immuuncellen de respons op behandeling kan verbeteren.

Nordin Hanssen: Methylglyoxaal stress in darmflora en humane metabole ziekten: twee zijden van dezelfde munt?

Waarom ontwikkelen steeds meer mensen diabetes met complicaties die kunnen leiden tot blindheid, hart- en vaatziekten en amputaties? In dit project wordt onderzocht of de giftige stof methylglyoxaal hier een rol in speelt. Hanssen gebruikt een combinatie van klinische (bevolkings)studies en laboratoriumonderzoeken om meer basaal inzicht en mogelijke aangrijpingspunten in de rol van microbiële methylglyoxaal metabolisme voor de menselijke gezondheid te verkrijgen.

Marij Hillen In gesprek over het onbekende - een interdisciplinair perspectief op communicatie over onzekerheid in de gezondheidszorg

Onzekerheid is overal in de gezondheidszorg, variërend van onduidelijke screeningsresultaten tot onvoorspelbare effecten van behandeling. Zorgprofessionals moeten zulke onzekerheden tegenwoordig met patiënten bespreken. Maar het ontbreekt hen aan begeleiding in hoe ze dat het beste aanpakken zonder patiënten te schaden. Hillen zal in kaart brengen hoe zorgprofessionals onzekerheid het beste met patiënten kunnen bespreken in verschillende situaties. Het onderzoek leidt tot communicatie-aanbevelingen en trainingsinterventies waarmee zorgprofessionals en patiënten worden geholpen bij het herkennen, bespreken en omgaan met onzekerheid.

Elena Rampanelli: Een natuurlijke metaboliet om diabetes te behandelen

De prevalentie van diabetes mellitus type 1 en 2 neemt elk jaar toe, waardoor deze chronische aandoeningen een steeds belangrijker gezondheidsprobleem vormen. Ontsteking en dysfunctie van insuline-producerende bètacellen in de alvleesklier speelt een centrale rol in het ontwikkelen van zowel diabetes mellitus type 1 als 2. Rampanelli’s onderzoeksgroep heeft een natuurlijk voorkomende metaboliet ontdekt die wordt uitgescheiden door bacteriën in de darm en die zowel de functie van bètacellen bevordert als ontsteking remt. Deze studie heeft als einddoel om te onderzoeken of deze metaboliet kan worden ingezet als natuurlijk therapeutisch middel tegen het verergeren van diabetes mellitus type 1 en 2.

NWO-Talentprogramma

De Vidi-subsidie wordt jaarlijks toegekend door NWO. De beurs is bedoeld voor talentvolle onderzoekers die na hun promotie al een aantal jaren succesvol onderzoek hebben verricht en bij wie de focus van het onderzoek ligt op vernieuwend onderzoek. Vidi maakt samen met de Veni- en Vici-beurzen deel uit van het NWO-Talentprogramma.

Fotografie: Shutterstock