Er zijn tot nu opvallend weinig negatieve mentale effecten van de coronacrisis gemeld. Ondanks onzekerheid door en angst voor coronabesmetting hebben mensen niet heel veel meer last van somberheid en angst. Dat blijkt uit onderzoek van Amsterdam UMC. Onderzoeker Brenda Penninx: “Het is hoopvol dat een groot deel van de mensen op de korte termijn veerkrachtig lijkt. Maar de langetermijneffecten zijn nog niet bekend. Er zijn kwetsbare groepen zoals jongeren en minderheidsgroepen die wel meer last hebben gekregen van psychische klachten. Die onderzoeken zijn nog niet afgerond.”

De covid-19 pandemie heeft de afgelopen jaren onze maatschappij flink ontwricht. De lockdowns, isolatiemaatregelen en de gevolgen van coronabesmetting hadden grote maatschappelijke gevolgen. De verwachting bestond dan ook dat er een forse toename van psychische klachten zou zijn. Brenda Penninx en Christiaan Vinkers, beiden hoogleraar bij Amsterdam UMC, bestudeerden de uitkomsten van 150 studies waarin honderdduizenden mensen werden onderzocht naar hun reactie op de coronacrisis. Uit hun analyse blijkt dat mensen gemiddeld maar een heel geringe verhoging van somberheid en angstklachten hebben. De coronacrisis had dus op de korte termijn geen groot effect op hun mentale status. Ook laten de cijfers geen stijging zien van het aantal mensen met een psychiatrische aandoening of het aantal suïcides.

Long covid

Een ander beeld zien de onderzoekers echter bij mensen met long-covidklachten. Gelukkig is er steeds meer aandacht voor deze groep mensen die na een coronabesmetting langdurig psychische en cognitieve klachten blijft houden. Long-covidklachten als vermoeidheid, cognitieve problemen en depressie en angstklachten, soms vele maanden na infectie, komen bij meer dan 25 procent van de mensen voor die een ernstige covidbesmetting hebben doorgemaakt. Bij long covid speelt waarschijnlijk een chronisch ontstekingsproces in het brein een rol, zo blijkt uit recent onderzoek.

Beperkte studies

Door alle wetenschappelijke studies over covid-19 en de geestelijke gezondheid op een rij te zetten, werd ook duidelijk dat veel onderzoek van matige wetenschappelijke kwaliteit was. In plaats van samen te werken en grote groepen mensen nauwkeurig te volgen, verschenen er veel kleine en beperkte studies die ons weinig verder helpen. Vinkers: “Voor toekomstige pandemieën is het essentieel dat mentale gezondheid vanaf het begin prioriteit krijgt en daarover ook betrouwbare cijfers worden verzameld. Zo kunnen we snel zien wie er wél mentaal dreigt om te vallen door een pandemie, en wat er nodig is om de veerkracht van mensen ook op lange termijn goed te houden.”

Lees de publicatie in Nature Medicine.