De covid-19 pandemie stelt ons nog steeds voor enorme sociale uitdagingen. Mensen met cognitieve stoornissen (problemen met bijvoorbeeld geheugen en concentratie) en dementie worden dubbel geraakt door deze pandemie. Aan de ene kant lopen zij risico op een ernstige verschijningsvorm van covid-19. En aan de andere kant raken de beperkende maatregelen hen extra hard. Omdat formele zorg, zoals thuiszorg, tijdens corona werd afgeschaald, moest een groot deel opgevangen worden door informele zorg: de mantelzorger. Tijdens de eerste lockdown werden mensen met cognitieve klachten en hun naasten geraakt door het stopzetten van ondersteunende diensten. De tweede lockdown in Nederland was nog strenger: veel winkels bleven gesloten, er kwam een avondklok en thuisbezoek werd beperkt tot één persoon.
Cognitieve achteruitgang
Tijdens de eerste lockdown waren er zorgen dat alzheimerpatiënten cognitief sneller achteruit zouden gaan. Dit vanwege het stoppen van formele zorg en de toename van psychosociale problemen door de sociale isolatie als gevolg van de lockdown. Of er daadwerkelijk een achteruitgang is door de lockdown wordt momenteel nog onderzocht.
Deze nieuwe studie laat zien dat patiënten en naasten zich hebben aangepast aan de uitdagingen van de covid-19 lockdown. Zo rapporteerden patiënten en naasten tijdens de tweede lockdown minder psychosociale problemen, zoals angst, ten opzichte van de eerste lockdown. Bovendien ervaarden patiënten meer sociale steun vanuit hun omgeving in vergelijking met de eerste lockdown. Ten slotte vonden de onderzoekers een belangrijke beschermende factor tegen negatieve gevoelens tijdens de lockdown. Patiënten en naasten die steun van familie en vrienden ervaarden, rapporteerden minder negatieve gevoelens, zoals eenzaamheid en somberheid.
Effecten van corona
Dit is de tweede wetenschappelijk publicatie van het project POLAR: Psychosociale effecten van corona bij de ziekte van Alzheimer. ZonMw stelde in 2020 een covid-19 beurs beschikbaar voor het project, dat onder leiding staat van Wiesje van der Flier, die bijgestaan wordt door onderzoekers Ingrid van Maurik en Els Bakker, allen van Alzheimercentrum Amsterdam, Amsterdam UMC. Daarmee wordt het onderzoek voortgezet naar de effecten van de coronamaatregelen bij patiënten met cognitieve stoornissen en hun naasten (lees hier verder). Alzheimercentrum Amsterdam bundelt hiervoor de krachten met Alzheimer Nederland, Pharos en Hersenonderzoek.nl. Ze onderzoeken de psychosociale effecten van de coronamaatregelen, kijken naar cognitieve achteruitgang als gevolg van het wegvallen van zorg en structuur en kijken naar het effect op zorggebruik. Een belangrijk onderdeel van POLAR is dat de bevindingen naar de praktijk worden gebracht via toolkits, webinars en videoclips.
Lees hier de publicatie in Journal of Alzheimer’s Disease.
Foto: Shutterstock
