In 1632 werd het Athenaeum Illustre opgericht, een school voor hoger onderwijs waar jongeren een begin konden maken met een academische studie. De leerlingen van het Athenaeum Illustre konden na hun opleiding snel en gemakkelijk hun studie aan een echte universiteit afronden.

Gerardus Blasius (1625-1682), was de eerste hoogleraar Geneeskunde aan het Athenaeum Illustre. Vóór zijn komst stonden theorie en praktijk van de geneeskunde nog ver uit elkaar. Ziekenhuizen moesten weinig van studenten en professoren hebben, terwijl universitair afgestudeerde geneeskundigen er niets voor voelden om vuile handen te maken. Dat lieten ze over aan de chirurgijns; ambachtslieden met meestal een eenvoudige afkomst.

Blasius vroeg de stadsregenten toestemming om zijn studenten praktisch onderwijs te geven op een ziekenzaaltje in het Sint Pietersgasthuis (het latere Binnengasthuis). Daarna kwam de anatomie te Amsterdam tot grote bloei, dankzij beroemde anatomen, zoals Nicolaes Tulp (1593-1674) en Frederik Ruysch (1638-1731) die leerling-chirurgijns onderwezen over de anatomie. De vooruitgang hield echter niet lang stand, enkele decennia later vielen universitaire en ambachtelijke medici weer terug in de oude patronen.

In de tweede helft van de negentiende eeuw brak een nieuwe bloeiperiode voor medisch Amsterdam aan. Een aantal clinici en onderzoekers, onder wie Van Geuns, Tilanus en Wertheim Salomonsen, zorgden dat de geneeskunde kennis maakte met natuurwetenschappelijke inzichten en methoden. De medisch-wetenschappelijke laboratoria schoten als paddestoelen uit de grond. Oude en nieuwe theorieën werden steeds vaker onderworpen aan observatie en proefondervindelijk onderzoek. Daarmee groeide een traditie van klinisch wetenschappelijk onderzoek.

Nog steeds zijn in Amsterdam UMC patiëntenzorg, wetenschappelijk onderzoek en geneeskundig onderwijs onlosmakelijk met elkaar verbonden.

kleine canon van Amsterdam UMC

Amsterdam UMC mag dan pas sinds 2018 bestaan toch heeft het universitair medisch centrum een verbazend lange geschiedenis die zelfs teruggaat tot de Gouden Eeuw. Er zijn namelijk twee umc's in samengesmolten die elk afzonderlijk al decennialang aan de weg timmerden. In deze canon een kleine greep uit de rijke geschiedenis van Amsterdam UMC.