Denk je aan het verminderen van de CO₂-uitstoot, dan denk je al gauw aan het dichtdraaien van de aardgaskraan. Of aan overstappen op groene energie, opgewekt door zon, wind of water. Maar voor een grootverbruiker als een ziekenhuis is dat makkelijker gezegd dan gedaan. Zeker voor locatie AMC in Amsterdam Zuidoost.
Van der Zee legt uit: “Het elektriciteitsnetwerk in deze omgeving kan de hoeveelheid energie die wij nodig hebben niet aan. De leveranciers kunnen het ons gewoon niet leveren.” Daarom wekt het ziekenhuis in Zuidoost zijn eigen stroom op. En dat gebeurt op gas. Van der Zee: “Helaas kunnen we niet zomaar overgaan op een andere manier van opwekken. Of we zouden een mini-kerncentrale moeten neerzetten...”
Niet experimenteren
Volledig draaien op zonne-energie is evenmin een optie. “Stel dat de hele dag de zon niet schijnt. Dan gaan in de operatiekamers de machines en het licht uit. Dat kan natuurlijk niet.” Alderliesten voegt daaraan toe: “Bovendien heb je daarvoor heel veel zonnepanelen nodig; zoveel dakoppervlak is er niet eens.”
Er wordt wel gekeken naar de mogelijkheden met waterstofgas. Van der Zee: “Maar dat zit nog in de ontwikkelingsfase. En we kunnen niet experimenteren. Dat is een te groot risico. We moeten de kwaliteit van zorg hoog houden.” Locatie AMC zette in 2014 wel een grote duurzame stap toen ze van olie overgingen op aardgas. “Dat was al een CO₂-vermindering van 30%.”
Groen
Voor locatie VUmc was de overstap naar groene stroom minder ingewikkeld. “Wij kunnen het groene energienetwerk van de stad gebruiken”, vertelt Alderliesten. “Bovendien was onze noodstroomvoorziening altijd al groen. Viel onze eigen energiecentrale met gas uit, dan kwam er groene stroom van onze leverancier.” Een aantal jaar geleden draaide VUmc dit om. Nu is bijna alle stroom die het ziekenhuis gebruikt groen. Alleen de noodstroom en verwarming komen nog van de eigen centrale. Alderliesten: “Ook dat moet uiteindelijk groen worden, maar dit scheelt al enorm.”
Windpark
Ondertussen zoeken beide locaties door naar andere mogelijkheden dan aardgas. Met elkaar, met de gemeente, met ontwikkelaars, maar ook met de andere umc’s. En daarbij is geen optie te gek. Alderliesten: “Je zou bij wijze van spreken met z’n allen een windpark kunnen aanleggen dat alle umc’s energie geeft.” Ook nemen ze allerlei grote en kleine maatregelen om minder energie te verbruiken. Zo gaan de gebouwen stap voor stap over op ledverlichting, wordt de gevel geïsoleerd en liggen er zonnepanelen op de daken.
Meer dan energie
Zowel Van der Zee als Alderliesten benadrukken dat verduurzamen verder gaat dan minder energie verbruiken. Ook afval verminderen en de leefomgeving zijn belangrijke aandachtspunten. “Op locatie AMC leggen we bijvoorbeeld een groene omgeving aan rond het ziekenhuis.” Of neem het vervoer van en naar het ziekenhuis. Ook dit wil Amsterdam UMC sterk verminderen. Van der Zee: “Van patiënten kun je niet eisen dat ze het openbaar vervoer nemen.” Alderliesten: “Maar personeel kunnen we wel stimuleren zo min mogelijk met de auto te komen. Bijvoorbeeld met goede fietsvoorzieningen.”
Positief gestemd
Dat het creëren van een CO₂-neutraal ziekenhuis een uitdaging is, is zacht uitgedrukt. Toch zijn beide heren positief. “Met alles wat we nu al doen, gaan we de doelstelling voor 2035 sowieso halen”, zegt Alderliesten vol vertrouwen. Van der Zee vult aan: “Al die kleine stapjes die we de komende jaren zetten, leveren behoorlijk veel op. En door alle nieuwe ontwikkelingen op het gebied van energie opwekken, moeten we ook het doel voor 2050 kunnen halen.”
Op de foto: Ad Alderliesten (rechts) en Arjen van der Zee.
Foto: Mark van den Brink
Dit verhaal verscheen in het digitale magazine Amsterdam UMC in praktijk. Meld je aan als abonnee en ontvang automatisch nieuwe edities van het magazine per mail.
