Hoe gaat het met de gezondheid van de Amsterdammer?
Stronks: “Daarop kunnen we eigenlijk geen duidelijk antwoord geven. De inwoners hebben namelijk verschillende opleidingsniveaus en verschillende inkomsten. Bovendien heeft bijna de helft van de Amsterdamse bevolking een migratieachtergrond. Al deze groepen verschillen ook enorm in gezondheid en levensverwachting. Zo leven mensen met een hoog inkomen en een hbo- of universitaire opleiding gemiddeld 7 jaar langer dan mensen met een laag inkomen en bijvoorbeeld een mbo-opleiding. En ze verkeren zelfs gemiddeld 15 tot 20 jaar langer in goede gezondheid.”
Waar komen die verschillen in gezondheid vandaan?
Stronks: “Dat zit hem in heel veel dingen. Het is niet zo dat mensen met een laag inkomen altijd ongezonder leven. Maar gedrag speelt wel een rol. Het heeft ook te maken met de omstandigheden. Bijvoorbeeld het beroep. Dat zag je bijvoorbeeld in de coronatijd. Mensen die niet thuis konden werken en geen anderhalve meter afstand konden houden, raakten vaker besmet. Ook de woonsituatie, de wijk en de toegang tot natuur hebben invloed. En de financiële omstandigheden. Stress over geldproblemen kan bijvoorbeeld een oorzaak van roken zijn. Daarnaast spelen cultuur en de sociale norm mee. Hebben veel mensen om je heen overgewicht, dan vind je dat eerder normaal. Er zijn eigenlijk geen factoren te noemen die géén invloed hebben op de gezondheid. Dat maakt het probleem ook zo ingewikkeld.”
Ten Have: “In de politiek gaan ze er te vaak vanuit dat gezondheid de eigen verantwoordelijkheid van mensen is. Maar we weten uit onderzoek dat de omstandigheden voor gezondheid niet gelijk zijn voor iedereen. De verschillen in gezondheid en levensverwachting zijn per postcodegebied enorm. Een kind kan er niets aan doen in welke wijk het wordt geboren.”
Hoe verkleinen we de gezondheidsverschillen?
Stronks: “Er is helaas geen simpele oplossing. Het verkleinen van verschillen in gezondheid is al lange tijd een doelstelling van de overheid. Toch nemen de verschillen niet af. Ze worden zelfs groter. Ook uit cijfers over het coronavirus blijkt dat mensen met een lager inkomen en mensen van niet-Nederlandse afkomst vaker harder getroffen zijn. Om de verschillen te verkleinen, moet er beleid komen dat veel meer rekening houdt met die verschillen. Hiervoor zijn veel gegevens nodig.”
Hoe draagt Amsterdam UMC hieraan bij?
Ten Have: “Dankzij onderzoek heeft Amsterdam UMC veel gegevens verzameld die nodig zijn voor beter beleid. Alle universitair medische centra in Nederland hebben afgesproken dat zij hun kennis inzetten voor de gezondheid in hun regio. Amsterdam UMC heeft zich aangesloten bij het programma Amsterdam Vitaal en Gezond 2020-2024. Dit is een samenwerking tussen de gemeente, een zorgverzekeraar, zorgaanbieders en patiënten. Doel van dat programma is om Amsterdammers er 10 gezonde levensjaren bij te geven. Voor 2 belangrijke thema’s binnen dat programma leveren wij de gegevens en kennis aan: ‘ouderenzorg’ en ‘chronische ziekten voorkomen’. Door mee te doen aan dit programma verbinden we onderzoek aan de praktijk. Wij weten nu nog beter welk onderzoek nodig is. En beleid kan gemaakt worden op basis van wetenschappelijke kennis.”
Worden de Amsterdammers zelf ook hierbij betrokken?
Stronks: “Zeker. Voor het thema ‘chronische ziekten voorkomen’ organiseren we wijkbijeenkomsten. Onder andere bewoners, huisartsen en maatschappelijk werkers uit de wijk gaan met elkaar in gesprek. Zij weten als geen ander wat er speelt en wat oorzaken kunnen zijn van gezondheidsproblemen. Zij weten wat er in hun wijk nodig is. Bijvoorbeeld meer betaalbare huizen of betere schuldhulpverlening.”
Ten Have: “Ook binnen het thema ‘ouderenzorg’ is iedereen het erover eens: betrek de ouderen erbij. Laat hen vanaf het begin meedenken over bijvoorbeeld woningen en nieuwe technologie. En onthoud: er is niet één soort oudere. Er zijn zoveel verschillende ouderen als er verschillende mensen zijn.”
Dit verhaal is verschenen in het digitale magazine Amsterdam UMC in praktijk. Meld u aan als abonneeen ontvang automatisch nieuwe edities van het magazine per mail.
