Acht afdelingen en laboratoria van Amsterdam UMC namen dit jaar deel aan de internationale Freezer Challenge. De gezamenlijke energiebesparing die dat opleverde staat gelijk aan het gemiddeld verbruik van 381 huishoudens. Een indrukwekkend resultaat dat beloond wordt met de ‘Top Clinical Organization Award’ en vooral aanmoedigt om nog verder te verduurzamen.

De internationale Freezer Challenge wordt jaarlijks georganiseerd door My Green Lab, een non-profitorganisatie die de verduurzaming van laboratoria wereldwijd stimuleert – in zorg en onderzoek, bij de overheid en in het bedrijfsleven. Binnen Amsterdam UMC coördineert het Centrum voor Duurzame Zorg (CvDZ) deelname aan deze competitie, dit jaar voor de tweede keer. Acht (lab)afdelingen deden mee, drie daarvan vallen in de prijzen. De Biobank, de onderzoeksfaciliteit met de meeste vriezers, bespaarde meer dan 650.000 kWh per jaar (het gemiddeld jaarlijks energieverbruik van 262 huishoudens) en krijgt daarvoor de ‘Top Biorepository Award - Clinical Award’. Eervolle vermeldingen gaan naar de laboratoria Experimentele Vasculaire Geneeskunde en Pathologie.

Uitzonderlijk

Door de enorme gezamenlijke energiebesparing valt Amsterdam UMC als gehele organisatie ook in de prijzen. Het winnen van ‘Top Clinical Organization Award’ is best uitzonderlijk, zegt Jörg Hamann, hoofd van de Biobank. “Bij mijn weten is deze award niet eerder uitgereikt aan een Europees ziekenhuis. Amsterdam UMC is goed voor 4,5 procent van alle bespaarde energie in de Freezer Challenge dit jaar.”

Minder koud

Deelnemers moesten gegevens bijhouden over het verduurzamen van hun vriezers. “Die dienen met name voor het bewaren van lichaamsmateriaal voor wetenschappelijk onderzoek, zoals bloed, urine, feces en weefsel. In de centrale vriezerruimtes alleen al hebben we op dit moment 300 van deze vriezers staan, die enorm veel energie verbruiken. Je kunt op verschillende manieren verduurzamen. De temperatuur verhogen van -80 naar -70 graden is een belangrijke stap. Hoe kouder, hoe meer energie nodig is, en vooral die laatste tien graden maken een groot verschil. Onderhoud is ook belangrijk: verwijder overtollig ijs, weet wat in je vriezer zit, ruim op wat je niet meer nodig hebt. Hoe kleiner het volume aan opslag, hoe beter.”

Voorbeeld

De Freezer Challenge helpt om individuele initiatieven van laboratoria te vertalen naar concrete actie voor de hele sector, vindt Hamann. “We hebben binnen de Biobank anderhalf jaar geleden de keuze gemaakt om onze opslag te verduurzamen. Daar hebben we met hulp van het CvDZ actief beleid op gemaakt, gedragen door de raad van bestuur en voor mijn gevoel ook omarmd op alle niveaus van de organisatie. Daar willen we zeker een voorbeeld in zijn voor anderen. De award helpt om dat uit te dragen.” Toch zijn er ook intern nog slagen te maken, benadrukt Hamann. “We hebben nu 50 procent van alle vriezers in het ziekenhuis op -70 graden staan. Dat is niet zonder inhoudelijke discussie gegaan, want je wilt natuurlijk zeker weten dat de materialen kwalitatief goed bewaard blijven. Feit is: het is nergens aangetoond dat je daar -80 graden voor nodig hebt. Jaren geleden kón dat niet eens. Wat mij betreft gaan we in het komend jaar met alle vriezers naar -70. En komt er ook geen vriezer meer bij.”

Impact

Dat de Biobank in de prijzen valt, heeft alles met de omvang aan opslag te maken. “Het totale volume dat een lab kan besparen is misschien kleiner, maar de inspanning is evenwaardig”, benadrukt Hamann. “Het punt is dat iedereen participeert binnen zijn eigen mogelijkheden. Het gaat om wat we, binnen en buiten dit ziekenhuis, samen realiseren.” De zorg staat immers voor een grote uitdaging: “De sector is ‘goed’ voor 4 procent van het totale energieverbruik in Nederland. We kunnen van alles vinden van vervuilende industrie, maar dan moeten we ook naar onszelf durven kijken. Tegenstrijdig genoeg hebben we als gezondheidsonderzoekers óók een negatieve impact op het milieu. Met gezamenlijke inspanningen als deze kunnen en moeten we daar wat aan doen.”

Duurzaamheid in het denken en doen
Amsterdam UMC heeft zich verbonden aan de Green Deal Duurzame Zorg 3.0 en heeft duurzaamheid benoemd als ‘leidraad in het denken en doen’ van de organisatie. Eerder dit jaar werd de bewustwordingscampagne Blik op Groen gehouden om initiatieven op het gebied van afval, gebouw, vervoer en voeding te presenteren en medewerkers te inspireren om hun steentje bij te dragen. Het Centrum voor Duurzame Zorg en meer dan 50 Green Teams zetten zich actief in voor verduurzaming van zorg, onderzoek en onderwijs. Deelname aan de Freezer Challenge is onderdeel van deze visie.

Bekijk hier de video over Duurzaamheid bij Amsterdam UMC.

Fotografie: Shutterstock