Overzicht van de promoties en oraties van Amsterdam UMC. Vanwege de situatie rondom het coronavirus verdedigen promovendi hun onderzoek nu digitaal.

Donderdag 30  arpil
Promotie (UvA), online, 14.00 uur
Heleen Nelissen: Betere zorg in Nigeria voor patiënten met hoge bloeddruk
Het gebruik van zogenaamde mHealth-toepassingen (ondersteuning van gezondheidszorg via bijvoorbeeld je mobiel) en het inzetten van apotheken bij de zorg voor en preventie van een hoge bloeddruk in Nigeria, kan hart- en vaatziekten voorkomen.
In sub-Sahara Afrika, waaronder ook Nigeria, zijn hart- en vaatziekten een belangrijke doodsoorzaak. Hoge bloeddruk (hypertensie) is de belangrijkste risicofactor voor het ontwikkelen van deze ziekten. Patiënten in Nigeria hebben vaak hoge zorg- en reiskosten of dreigen hun inkomen te verliezen door ziekte. Ook zijn er lange wachttijden in klinieken en zijn patiënten vaak ontevreden over de zorg. Dit alles werpt barrières op voor de toegang tot goede hypertensiezorg in het land.
Nelissen keek in haar proefschrift naar interventies om de toegang tot betaalbare en goede gezondheidszorg te verbeteren, met name voor mensen met hoge bloeddruk in stedelijk (Lagos State) en ruraal (Kwara State) Nigeria. De studies in stedelijk Nigeria laten zien dat het mogelijk is om hypertensiezorg via apotheken, met betrokkenheid van artsen via mHealth, te implementeren. Desalniettemin zijn er nog verbeteringen nodig aan het zorgmodel en de toepassing van mHealth. Onderzoek uit ruraal Nigeria laat zien dat gezondheid van patiënten met hypertensie die verzekerd waren (via een gesubsidieerd verzekeringsprogramma) verbeterden doordat zij toegang hadden tot goede kwaliteit zorg volgens internationale richtlijnen en een gezondheidsvoorlichtingsprogramma. Om deze inzichten ook daadwerkelijk uit te voeren is dus inzet nodig van diverse partijen, zoals apothekers, artsen, lokale overheden en zorgverzekeraars.
Link naar proefschrift

Vrijdag 1 mei

Promotie (VU), online 11.45 uur
Marinka Brouwer: De moleculaire mechanismen van hersenontwikkeling

De hersenen bestaan uit miljoenen verschillende soorten cellen die met elkaar communiceren door elektrische signalen door te geven via gespecialiseerde contactpunten (de synapsen). Deze synapsen worden vooral gevormd tijdens de ontwikkeling (in de kinder- en pubertijd) tussen specifieke hersencellen. Hierdoor ontstaan micronetwerken die verschillende cognitieve functies mogelijk maken zoals besluitvorming, leren en geheugen vorming.
In de afgelopen decennia zijn verschillende soorten moleculen ontdekt die een belangrijke rol spelen in de vorming van synapsen zoals vetten in het celmembraan, het cytoskelet en verschillende adhesiemoleculen. Mutaties in deze moleculen dragen bij aan neurologische ontwikkelingsstoornissen zoals autisme of schizofrenie. Eerder onderzoek richtte zich vooral op individuele moleculen, maar hoe meerdere moleculen samenwerken in synapsvorming is minder bekend.
Marinka Brouwer ontdekte dat het adhesie molecuul SALM1 via een complex moleculair mechanisme de synapsontwikkeling bevordert. Haar onderzoek ondersteunt een mechanisme waarbij SALM1 verschillende onderdelen van de cel rekruteert, zoals bepaalde vetten in het celmembraan en het cytoskelet. De lokale ophoping van vetten en cytoskelet zorgden er op hun beurt weer voor dat er meer Neurexin adhesie moleculen op het celmembraan terecht kwamen.
Dit leidde ten slotte tot een verhoging van het aantal synapsen. Eerder onderzoek heeft aangetoond dat mutaties in Neurexin kunnen bijdragen aan neurologische ontwikkelingsstoornissen zoals autisme. Marinka Brouwer heeft dus laten zien hoe verschillende eiwitten kunnen samenwerken om synapsontwikkeling te bevorderen en heeft hierbij een mechanisme ontdekt die mogelijk gebruikt kan worden voor de ontwikkeling van medicijnen voor autisme.
Link naar proefschrift

Woensdag 6 mei

Promotie (VU), online, 13.45 uur
Dennis Poel: The Predictive Value of microRNAs for Treatment Benefit in Advanced Colorectal and Head and Neck Cancer
Link naar proefschrift

Woensdag 6 mei
Promotie (UvA), 14.00 u, online
Xu Zhang: Betere meting van melanine in de huid
Dit proefschrift beschrijft onderzoek naar het doen van betere metingen van melanine in de huid. Zhang onderzocht de multi-diameter glasvezel reflectie spectroscopie (MDSFR/SFR). Deze techniek wordt gebruikt om de inhomogene verdeling van melaninepigmenten in de huid te modelleren en de brekingsindex te detecteren.
Ook onderzocht hij de effecten van sondedruk op MDSFR/SFR-metingen. Voor het eerst heeft hij SFR-metingen uitgebreid tot golflengten in het bereik van het nabij-infrarood om het water- en vetgehalte in menselijk huidweefsel te bepalen.
Link naar proefschrift    

Donderdag 7 mei

Promotie (UvA), online, 10.00 uur
Anatoly Korotkov: Rol van bepaalde RNA bij epilepsie
Epilepsie is een veel voorkomende chronische neurologische aandoening van de hersenen, die wereldwijd meer dan 65 miljoen mensen treft. Epileptogenese is het proces van de ontwikkeling en verdere progressie van epilepsie. De huidige farmacologische behandelingen kunnen de aanvalsactiviteit bij ongeveer 30 procent van alle epilepsiepatiënten niet goed controleren, zodat nieuwe therapeutische benaderingen, gericht op de preventie of aanpassing van epileptogenese, nodig zijn.
MicroRNA's (miRNA) zijn een klasse van kleine niet-coderende RNA's die in staat zijn om de genexpressie te controleren. In dit proefschrift heeft Korotkov de betrokkenheid van miRNAs bij de regulatie van belangrijke epileptogene processen onderzocht om zo nieuwe methoden te zoek om verworven epilepsie en bijbehorende ziekten te behandelen. Kortokov heeft de meest voorkomende active miRNAs in epilepsie in kaart gebracht en keek in welke hersengebieden ze actief waren.
Link naar proefschrift

Donderdag 7 mei

Promotie (UvA), online, 14.00 uur
Monique Appelman: Onderzoek naar de galzouttransporter NTCP

Appelman heeft bestudeert hoe de galzout-transporter NTCP (Natrium taurocholaat co-transporterend proteïne) wordt gereguleerd. Deze verbinding is essentieel voor de opname van galzouten in de lever en remming hiervan is belangrijk tijdens de ziekte cholestase, de opstapeling van giftige galzouten in de lever.
Verder is NTCP belangrijk bij het ontstaan van hepatitis type B en D. Het onderzoek biedt inzicht krijgen in de complexe regulatie van NTCP-functie en expressie. Dit kan bijdragen aan inzicht in de mechanismen die de leverschade beperken bij cholestase of de exploitatie van NTCP als therapeutische doelwit in de virologie of in metabole ziekte.

Vrijdag 8 mei
Promotie (UvA), online, 11.00 uur.
Sandra van de Wiel: Transport van galzouten door de darmen

Vrijdag 8 mei

Promotie (UvA), online, 13.00 uur.
Mana Vriesman: Verstopping van de darmen bij kinderen


it onderzoek laat zien dat functionele obstipatie, verstopping van de darmen zonder onderliggende aandoening, vaak voorkomt. Vriesman constateert dat ongeveer 10 procent van de kinderen wereldwijd hier last van heeft en dat de verstopping een impact heeft op hun kwaliteit van leven. De mogelijke relatie tussen obstipatie en (seksuele of fysieke) mishandeling bij jonge kinderen kon ze niet bevestigen.
Functionele obstipatie gaat gepaard met symptomen zoals pijnlijke ontlasting en het in de broek poepen. Dit proefschrift is gericht op het onderzoeken van het meest optimale beleid voor kinderen met functionele obstipatie en bespreekt nieuwe inzichten in oorzaken, diagnostiek en chirurgische behandelingen.
Zo keek ze naar de behandeling van een groep kinderen met therapieresistente obstipatie, dat zijn kinderen die niet reageren op toilet-training en laxeermiddelen. Met nieuwe MRI-techniek heeft ze gepoogd de darmmotiliteit van deze kinderen in kaart te brengen. Toekomstige studies zijn nodig om het gebruik van deze techniek te valideren. Daarnaast heeft ze gekeken naar chirurgische behandeling van therapieresistente obstipatie zoals het aanleggen van een stoma, darmspoelen of zenuwstimulatie. Chirurgische behandeling bij deze kinderen gaat vaak gepaard met complicaties, maar hebben een positief effect op de klachten.
Dit onderzoek kan bijdragen aan de kennis over de oorzaken en behandeling van obstipatie bij kinderen in de dagelijkse praktijk. Daarnaast legt het een basis voor nodige vervolgonderzoek over therapieresistente obstipatie, dat kan een bijdragen aan een hoognodige richtlijn voor deze kinderen.

Vrijdag 8 mei

Promotie (UvA), online, 14.00 uur.
Gilbert Wijntjens: Druk- en debietmetingen voor het diagnosticeren van een hartinfarct
Multimodale beoordeling met gecombineerde metingen van bloeddruk en bloedstroom binnen de kransslagader (intracoronair) verbetert het vaststellen van een hartinfarct (ischemische hartziekte) in patiënten met matig ernstig kransslagaderlijden. Daarnaast helpt die beoordeling de oorzaak van de ischemische hartziekte te bepalen.
Dit stelt Wijntjens in zijn proefschrift waarin hij heeft onderzocht of een gecombineerde intracoronaire bloeddruk en bloedstroom metingen het diagnosticeren van ischemische hartziekte verbetert.
Met deze multimodale beoordeling van ischemische hartziekte kan onnodige invasieve behandeling van non-ischemische kransslagaderlijden voorkomen worden. Daarnaast verbetert het de zoektocht naar de passende behandeling voor patiënten met kransslagaderlijden. De methode pikt de patiënten eruit die daar het meest van profiteren.