Ondanks de groeiende aandacht voor biologische verschillen tussen mannen en vrouwen in de gezondheidszorg, zijn vrouwen in medisch-wetenschappelijk onderzoek nog vaak onderbelicht. Harald Jorstad, sportcardioloog bij Amsterdam UMC: “Vrouwen komen nog steeds weinig voor in hartonderzoek, zeker als het gaat om sporthartonderzoek. Maar door onze samenwerking met NOC*NSF hebben we nu ook bij vrouwelijke topsporters kennis kunnen vergaren over aanpassingen in de anatomie van het hart.”
Weten wat normaal is
Met een MRI-scan werd het hart van 173 vrouwelijke topsporters tot op weefselniveau in beeld gebracht. Hun hart werd vergeleken met dat van vrouwen die niet aan topsport doen. Jorstad: “We zagen dat bij vrouwen die aan topsport doen vooral de hartkamers wijder worden, terwijl de hartspier maar beperkt dikker wordt en het hartweefsel verder normale kenmerken bevat. Bij een mannelijk sporthart is dat anders: de hartspier is juist vaker dikker dan de hartspier van een ‘gewoon’ hart. Een kenmerk dat je ook ziet bij een hartziekte.” Een verdikte hartspier is dus te verwachten bij mannelijke topsporters terwijl dat bij vrouwelijke topsporters niet normaal is, en zou kunnen wijzen op een hartziekte. “Daarom is het belangrijk dat we van zowel mannen als vrouwen weten hoe het hart zich door sporten aanpast en we weten wat bij een sporter normaal is”, aldus Jorstad.
Verschillen bij type sport
Niet alleen tussen mannen en vrouwen zijn er verschillen waarneembaar in hoe het hart zich aanpast, maar ook tussen verschillende typen sporters is er onderscheid. Maarten van Diepen, arts-onderzoeker sportcardiologie bij Amsterdam UMC: “Vrouwelijke duursporters, zoals wielrensters, hadden de grootste hartkamers en de meeste hartspiermassa; meer dan krachtsporters zoals turnsters. Dit laat zien dat de manier waarop het hart van topsporters zich aanpast ook afhankelijk is van het type belasting.”
Sporters beter begeleiden en beschermen
Dit onderzoek onderstreept het belang om niet alleen de sportgeschiedenis, maar ook de sekse mee te nemen bij beoordeling van het hart van een topsporter. “Hiermee voorkomen we dat een hartziekte bij vrouwen over het hoofd wordt gezien. Of andersom, dat een gezond vrouwelijk sporthart onterecht als ziek wordt bestempeld en de vrouw bijvoorbeeld moet stoppen met topsport. Meer kennis over het vrouwelijke sporthart helpt artsen om beter te bepalen of een hart normale sportgerelateerde veranderingen ondergaat of dat verder onderzoek naar een mogelijke hartziekte nodig is. Dit kan uiteindelijk helpen om vrouwelijke sporters, van professioneel tot recreatief, beter te begeleiden en te beschermen tegen hartproblemen”, aldus Jorstad.
Foto: Adobe Stock
