Lucy Castillo (34) zag het écht niet zitten. Een half jaar zou ze als verpleegkundige op de Medisch Psychiatrische Unit gaan werken. “Het was een onbekende wereld, met ‘gekke mensen’. Ik was bang dat ik niet wist hoe ik met ze zou moeten omgaan”, legt ze uit. Op haar eerste dag sloeg een psychotische jongen de boel kort en klein. 'Zie je wel', dacht ze.
De eerste weken was Castillo ervan overtuigd dat de afdeling niet bij haar paste. Maar haar leidinggevende zei: ‘Je hebt het zelf niet door, maar ik zie dat je hier goed in bent, je observeert zo goed.’ Langzaam veranderde Castillo’s oordeel. “Ik kon alles met het team bespreken, dat hielp ontzettend. Psychiaters namen mij heel serieus. Geen vraag of opmerking was te gek.” Ook inhoudelijk bleek de afdeling interessant: “We begeleiden patiënten op het psychische vlak, en behandelen tegelijk het somatische gedeelte. We hebben patiënten van 20 tot 80 jaar, erg afwisselend.” Wat Castillo nooit had verwacht, gebeurde: 3 maanden na haar eerste werkdag op de afdeling ging ze er in vaste dienst.
Natasja Kok (rechts) met Robine Stradmeijer, die het Verpleegkundig Oriëntatieprogramma volgt.
“Hier word ik dus heel blij van”, zegt Natasja Kok stralend. “Sowieso als mensen voor dit prachtige vak kiezen, en helemaal als ze de plek vinden die bij hen past.” De afgelopen twee jaar was Kok leidinggevende van Castillo en vijf andere verpleegkundigen die deelnamen aan de pilot van het Verpleegkundig Oriëntatieprogramma. Dit programma biedt verpleegkundigen de mogelijkheid om twee jaar lang mee te draaien op vier verschillende afdelingen. De pilot speelde zich af op locatie VUmc op de afdelingen van Divisie 1, maar vanaf september wordt het programma over heel Amsterdam UMC uitgerold. Er is dan plaats voor vijftien deelnemers; ieder jaar start een nieuwe lichting.
Nieuwe manieren van werving
Het oriëntatieprogramma is een reactie op de tekorten aan verpleegkundigen, vertelt projectcoördinator Kira Scheerman. “We zochten nieuwe manieren om pas-afgestudeerde verpleegkundigen te werven. Op deze manier krijgen ze de ruimte om te ontdekken wat bij ze past, maar óók een volwaardig contract in het ziekenhuis met twee jaar baanzekerheid.” Daarnaast is het een uitkomst voor verpleegkundigen die nog geen ervaring hebben in een ziekenhuis.
“Voor hen is het soms moeilijk om ertussen te komen”, zegt hoofdverpleegkundige Kok. “Vierdejaars die hier stage lopen, worden nu al geronseld om na hun afstuderen hier te komen werken. Degenen die in hun opleiding vooral stagelopen in de thuiszorg of verpleeghuiszorg, blijven zo buiten beeld. Ik praat het niet goed, maar bij een sollicitatie kiezen wij als afdeling liever voor iemand met ziekenhuiservaring - dat kost minder inwerktijd. Het oriëntatieprogramma biedt mensen zonder die ervaring de kans zich te laten zien.”
Interessant
Robine Stradmeijer begon haar oriëntatieprogramma op de polikliniek van het Diabetescentrum. “Een leuke plek om te beginnen, maar ik ontdekte al snel dat ik geen kantoorbaan wilde.” In overleg met Kok en Scheerman mocht ze na vier maanden overstappen naar de longafdeling. “Ik dacht eigenlijk dat daar vooral veel COPD’ers zouden komen. Maar de longafdeling bleek ook het centrum te zijn voor zeldzame chronische longaandoeningen. Dat vond ik heel interessant.” Ook voor Stradmeijer was het haar eerste ervaring in een Nederlands academisch ziekenhuis - haar stages liep ze in een verpleeghuis, de thuiszorg, en haar afstudeerstage in een ziekenhuis in Tanzania. De longafdeling was voor haar echter compleet onbekend terrein. "Gelukkig werd ik heel warm ontvangen door het team.” Na een paar maanden brak Covid-19 uit. “Een heel intense periode. Ik voelde me niet meer de enige onwetende - ook verpleegkundigen met dertig jaar ervaring wisten niet hoe ze met dit virus moesten omgaan. We deden het samen. Het gaf m’n zelfvertrouwen een boost.”
Op welke afdelingen de verpleegkundigen terecht komen, bepalen de projectcoördinatoren. “We nemen de voorkeuren van de verpleegkundigen daarin mee, maar ook de behoeften op de afdelingen”, zegt projectcoördinator Scheerman. “Het is niet zo dat een afdeling met tien vacatures tien mensen van het oriëntatieprogramma krijgt - het zijn geen uitzendkrachten. Maar we kijken wel waar gaten vallen.”
Trainingsdag
Als onderdeel van het programma krijgen de verpleegkundigen maandelijks een trainingsdag waarin onder andere aandacht wordt besteed aan evidence based practice, projectmanagement, omgaan met werkdruk, en persoonlijke ontwikkeling. Als leidinggevende en vast aanspreekpunt van de verpleegkundigen in het programma, hield Natasja Kok geregeld gesprekken met hen. “Iedereen die een nieuwe baan begint loopt tegen vraagstukken aan: hoe spreek je als nieuwkomer anderen aan op iets waar je het niet mee eens bent? Hoe weet je of een afdeling bij je past? Wij proberen ze daarin te begeleiden.”
Heftig maar leerzaam
Stradmeijer had het erg naar haar zin op de longafdeling, maar besloot na negen maanden haar resterende oriëntatietijd te benutten, en verplaatste in september naar de afdeling Hematologie. “Juist omdat ik daar helemaal niks van af wist.” Maar na een maand moest haar afdeling vanwege covid vier verpleegkundigen uitlenen aan de IC. Of Stradmeijer wilde? “Ik heb nog even getwijfeld, maar wanneer krijg je ooit in je leven de kans om als ‘normaal’ verpleegkundige op de IC te werken?” Het bleek er ‘heftig, maar ontzettend leerzaam’. “Ik leerde veel over beademing en klinisch redeneren: wat zie je op de monitor, wat zie je aan de patiënt die in bed ligt. Ik leerde zelfstandig werken en te vertrouwen op wat ik kan als verpleegkundige.” Sinds januari is ze weer terug bij Hematologie. Het klikte meteen met de afdeling. “Het is een heel divers specialisme, waar heel zieke mensen zijn opgenomen die soms acuut kunnen verslechteren. Patiënten moeten hier soms wel zes weken intensief behandeld worden, daardoor leer je ze goed kennen. Dat persoonlijke contact spreekt me ook erg aan.”
Stradmeijer heeft nog enkele maanden om zich de afdeling eigen te maken - dan loopt het traject af. Voor welke afdeling ze kiest, weet ze nog niet. Ze voelt zich op haar plek bij Hematologie, maar ook de IC lonkt nog een beetje. “En soms denk ik: moet ik niet terug naar de longafdeling?” Ze grinnikt. “Een luxepositie. Gelukkig heb ik nog een paar maanden voor ik ga solliciteren.”
Interesse in ons Verpleegkundig oriëntatieprogramma? Lees hier meer.
Tekst: Catrien Spijkerman
Foto's: Michael Klinkhamer
