Robots worden steeds vaker ingezet bij complexe operaties. Waar ze vroeger vooral werden gebruikt bij prostaat- en urologische ingrepen, zijn ze nu ook inzetbaar bij longchirurgie, hartchirurgie, complexe bekkenoperaties en darmkanker. Ook lever- en pancreaschirurgie, niertransplantaties en gynaecologie breiden hun robotprogramma’s verder uit.
Minder belastend, sneller herstel
De inzet van die operatierobots heeft een hoop voordelen voor de patiënten. Dankzij de verfijnde instrumenten en haarscherpe driedimensionale beeldvorming kunnen chirurgen met meer precisie en controle opereren via hele kleine incisies, sneetjes. Dat betekent: minder bloedverlies, minder postoperatieve pijn en vaak een kortere opnameduur.
Strategische keuze
De investering in robotcapaciteit past binnen de bredere strategie van Amsterdam UMC om zich verder toe te leggen op hoogcomplexe zorg en geavanceerde technologie. “We willen koploper blijven in innovatieve, minimaal invasieve chirurgie,” zegt Sybren van der Zee, directeur bedrijfsvoering Chirurgische Specialismen, die samen met de OK-teams verantwoordelijk is voor de uitbreiding. “Dat vraagt niet alleen om de juiste apparatuur, maar ook om goed opgeleide teams en nauwe samenwerking tussen specialismen.”
De invoering van de nieuwe systemen gaat dan ook hand in hand met extra scholing. Afgelopen week volgden veertig operatieassistenten een speciale training in het Amsterdam Skills Centre, zodat zij goed voorbereid zijn op de nieuwe aanwinsten.
Zo werkt het
Het Da Vinci-systeem helpt chirurgen om heel precies te opereren met hulp van een robot. Het systeem bestaat uit drie delen: een bedieningsconsole waar de chirurg achter zit, een robot met vier armen bij de patiënt (drie voor instrumenten en één voor de camera) en een 3D-scherm dat alles scherp in beeld brengt. De chirurg bestuurt de robot met zijn handen. Die bewegingen worden heel precies vertaald naar de robotarmen, waarbij trillingen worden weggefilterd. De kleine instrumenten aan de robotarmen kunnen alle kanten op bewegen, veel flexibeler dan de standaard chirurgische instrumenten. De camera geeft een driedimensionaal beeld, zodat de chirurg alles goed kan zien.
De voor- en nadelen
Bij deze manier van opereren kijkt de chirurg naar een scherm in plaats van direct in het lichaam. Dat vraagt om goed ruimtelijk inzicht, want de chirurg moet zich voorstellen hoe alles in het lichaam zit, zonder het te kunnen voelen.
Voor de patiënt zijn er veel voordelen:
- Kleinere sneetjes
- Minder bloedverlies
- Sneller herstel en minder kans op complicaties
Ook voor de chirurg is het prettig:
- De chirurg heeft een vergroot driedimensionaal zicht en de instrumenten zijn beweeglijker. De operatie kan daardoor nauwkeuriger en zorgvuldiger worden uitgevoerd
- Door de betere ergonomie, niet meer staand aan het bed maar zittend achter een bedieningsconsole, raakt de chirurg ook minder snel vermoeid.
Nadelen zijn er ook. Het systeem is duur en het is minder goed voor het milieu vanwege het energieverbruik en gebruik van materialen.
Kijktip
In onderstaande video zie je hoe een broer een donornier van zijn zus ontvangt via een operatie die werd uitgevoerd met een eerdere versie van de Da Vinci-robot (waarvan de werkwijze vrijwel identiek is aan die van de huidige variant):
