Onderzoek van zowel Amsterdam UMC als Harvard University biedt een blauwdruk voor behandeling van geestelijke stoornissen - in alle landen, ongeacht het inkomensniveau. “Deze behandeling is gebaseerd op het mobiliseren van de lokale gemeenschap,” aldus Claudi Bockting, hoogleraar Klinische psychologie in de psychiatrie aan Amsterdam UMC en mededirecteur van het Centre for Urban Mental Health.
Geld over de balk smijten
Afgelopen maandag sprak Bockting op het symposium Societal Challenges, Global Mental Health and Humane AI. Dit symposium ging over de verschillende uitdagingen op het gebied van geestelijke gezondheid waarmee mensen over de hele wereld te kampen hebben. Er was bijzondere aandacht voor mensen die in lage- en middeninkomenslanden wonen. Vikram Patel, professor Global Mental Health aan Harvard University en een autoriteit op het gebied van de behandeling van geestelijke gezondheid in lage- en middeninkomenslanden sprak ook tijdens het symposium: "Er zijn meer professionals in de geestelijke gezondheidszorg in New York City dan in heel Sub-Sahara-Afrika.“ “De Verenigde Staten heeft in 10 jaar tijd 25 miljard dollar uitgegeven aan geestelijke gezondheid, toch blijkt steeds dat deze alleen maar slechter is geworden”, aldus Patel. Hij gelooft dat het in plaats van "geld over de balk te smijten", tijd is om de geestelijke gezondheid wereldwijd te verbeteren door psychosociale interventies in te zetten. Dat is een combinatie van psychologische behandeling en interventies door getrainde mensen uit de lokale bevolking. Er wordt geen gebruik gemaakt van medicatie.
Effectief bij ernstige symptomen
Na tientallen jaren van onderzoek en klinische proeven is Patel stellig: "Er is geen situatie in de geestelijke gezondheidszorg in de wereld waar een psychosociale interventie niet zou helpen." Patel baseert zich op zijn werk bij het Healthy Activity Program (HAP) in India. In de ogen van Patel "moeten interventies worden aangeboden waar de mensen zijn, en niet waar de professionals zijn," dit is het leidende principe van HAP. Het programma begon in 2013 met als doel een behandeling te ontwikkelen die door mensen zonder medische opleiding kon worden gegeven aan mensen met geestelijke problemen. Uit het HAP bleek dat de kans op het verdwijnen van depressieve symptomen na slechts zes behandelsessies met wel 66% kon vergroten. De behandeling bleek het meest effectief bij degenen met de ernstigste symptomen. Hoewel dit uiterst veelbelovend is, benadrukt Patel dat deze interventies pas iedereen kunnen bereiken als zij door het bredere nationale gezondheidsstelsel worden ondersteund.
Stadsbewoners
Voortbouwend op het werk van Patel richt Claudi Bockting zich in haar werk als mededirecteur van het Centre for Urban Mental Health in het bijzonder op stadsbewoners. Stedelingen hebben onevenredig veel last van depressies en geestelijke gezondheidsproblemen. Onderzoekers van Amsterdam UMC stelden in 2010 vast dat stedelingen tot 21% meer angststoornissen en bijna 40% meer stemmingsstoornissen hadden. Bocktings eigen onderzoek toonde aan dat het vergroten van de onderlinge verbondenheid in een stadswijk kan leiden tot minder depressieve symptomen bij de bewoners en dus de ongelijkheid tussen stad en platteland kan verminderen.
Vertrouwen staat centraal
Claudia Bockting deed onderzoek in Indonesië naar ‘gedragsactivering’, een vorm van behandeling die inzicht biedt in hoe gedrag zowel positief als negatief invloed kan hebben op emoties. Door je gedrag te veranderen, kun je ook je emoties beïnvloeden. Net als bij het werk van Patel in India bleek de bijdrage van leken in Indonesië de effectiviteit van deze behandeling flink te verbeteren. Dit bevestigt dat de inzet van de gemeenschap bij de behandeling van geestelijke problemen een belangrijke rol kan spelen in landen met een laag- en middeninkomen over de hele wereld. "Vertrouwen staat centraal, mensen zullen eerder iemand vertrouwen die dezelfde kleren draagt en dezelfde taal spreekt als zij." aldus Patel. We moeten als samenleving "het idee doorbreken dat geestelijke gezondheidsproblemen alleen kunnen worden behandeld door specialisten, in een witte jas, in een ziekenhuis." Het enige dat nodig is, is dat "professionals een deel van hun macht opgeven en aan de gemeenschap geven".
Meerwaarde
Frank Cobelens, hoogleraar Global Health aan Amsterdam UMC en directeur van het Amsterdam Institute for Global Health and Development was gespreksleider tijdens het symposium. Het voorbeeld van psychosociale interventie biedt volgens hem ook een oplossing voor landen met hoge inkomens: "Het verschuiven van de taken van de medische professional naar de gemeenschap wordt vaak gezien als een oplossing voor personeelstekort, maar het is in dit geval juist een op zichzelf staande meerwaarde." Volgens Bockting is dit reden genoeg om psychosociale interventies deel te laten zijn van het basispakket voor gezondheidszorg van elk land.
Fotografie: Shutterstock
